ไม่ใช่หอศิลป์ ไม่ใช่แกลเลอรี่ เป็นร้านข้าวแกงธรรมดาที่น่าจะมีภาพเขียนมากที่สุดในโลก

ป้ายหน้าบ้านเขียนว่า ‘ร้านอาหารปักษ์ใต้’ บรรทัดถัดมาบรรยายสินค้าว่ามี–ข้าวราดแกง ขนมจีน น้ำยา น้ำพริก ฯลฯ ไม่มีชื่อชัดๆ เหมือนเจ้าอื่น (ลูกสาวเจ้าของร้านยั่วล้อแม่ด้วยรักว่า คลจ. หรือคุณลำจวน) รู้กันในชุมชนคนน่านว่าร้านนี้คือข้าวแกงปักษ์ใต้ที่เก่าแก่ที่สุด เป็นห้องแถวเล็กๆ ตั้งอยู่หน้า บขส. ถ้าจะบอกเล่าก็น่าจะเท่านั้น เพราะรสชาติก็ว่ากันไปตามจริตลิ้นและรสนิยม สิ่งที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ใหม่ของที่นี่คือภาพเขียนที่ติดเต็มสองข้างผนัง

ไม่แปลกหรอก ถ้างานเหล่านี้จะติดตั้งอยู่ที่ผนังโรงแรม หรือร้านกาแฟเก๋ๆ

ไม่แปลกอีกเช่นกัน ถ้าเจ้าของร้านข้าวแกงสักแห่งเป็นอาร์ติสต์ ถือโอกาสแขวนติดภาพของตัวเองเพื่อแสดงตัวตนและผลงาน และไม่แปลก หากเจ้าของร้านข้าวแกงแห่งใดแห่งหนึ่งจะควักเงินเก็บซื้อภาพจิตรกรรมสีฉูดฉาดมาตกแต่ง ประดับประดาร้าน ก็ทำไมล่ะ คนมันชอบ คนมันมีเงินอยากจับจ่าย

ลำจวน ฤกษ์ถลาง แม่ค้าวัย 57 ปี ไม่ใช่อาร์ติสต์ ไม่เคยใช้เงินสักบาทควักซื้อเพ้นติ้ง แต่มีลูกค้าคนหนึ่ง (ชื่อป้อม) มากินข้าวแกงแล้วถูกใจ จึงเขียนรูปให้ ยกงานที่บ้านมามอบให้ จากหนึ่งรูป เป็นสอง สาม สี่.. กระทั่งแน่นเต็มสองข้างผนัง เต็มใจให้เฉยๆ พอใจอยากให้ ใครขอ ไม่ให้..

เกิดอะไรขึ้นกับโลกใบนี้ ผู้คนที่นี่เขามีชีวิตกันอย่างไร nan dialogue อาสาพาไปคุย

 

 

รูปเต็มร้านเลย แม่ค้าวาดเองเหรอครับ

ไม่ค่ะ มีลูกค้ามานั่งทานข้าว เขาชอบวาดรูป เห็นลูกค้าคนอื่น เห็นแม่ค้า ก็นั่งวาดไป บางรูปสวยถูกใจก็ใส่กรอบ เอามาติดให้

เจอกันกี่ครั้ง ทำไมอยู่ดีๆ ถึงอยากวาดรูปให้ร้านนี้

ทีแรกก็มาทานข้าวค่ะ ชอบมา มาแล้วก็ชอบวาด เขียนโน่นนี่ไปตามอารมณ์ของแก ผ่านไปสามสี่เดือน แกบอกว่าร้านนี้ไม่มีรูป ผมขออนุญาตเอามาติดให้ได้มั้ย เวลาคนมานั่งกินข้าวจะได้ดูภาพไปด้วย

รูปแรกที่ติดผนังนี่คือ ?

รูปแม่ค้าเอง กำลังตักข้าวอยู่ เขาก็นั่งวาด ใส่สี เอาไปใส่กรอบ บอกว่าอันนี้ขอมอบให้ รูปที่สอง รูปวิว แกไปเที่ยวหมู่บ้านไหนไม่รู้ เจอภาพเขากำลังดำนา ก็เลยวาด แล้วเอามาให้ดู เราชมว่าภาพนี้สวยนะ แกถามว่าอยากได้มั้ย เราบอกอยากได้ แกบอกงั้นเดี๋ยวใส่กรอบเอามาให้ คือหลายๆ รูป แกวาดแล้วเอามาให้ดู

มันค่อยๆ เพิ่มมายังไง มาทีละรูป หรือยกมาพร้อมกันทีเดียว

นานๆ ครั้ง มาถึงก็บอก ผมมีภาพมาให้นะ ขอแขวนผนังอีกนะ แกติดให้เอง ครั้งละรูป บางทีอาทิตย์นี้ถือมา อาทิตย์หน้าถือมาอีก บางครั้งเปลี่ยนไปให้ร้านอื่นบ้าง อย่างรูปแรกเขียนแล้วแขวนเลย ใส่กรอบมาให้เลย

ตัวแม่ค้านี่คือชอบมั้ย สีแบบนี้ รูปแบบนี้

ชอบค่ะ

รู้จักกับศิลปินแค่ไหน นอกจากว่าก็เป็นลูกค้าคนหนึ่ง

ก็นับว่าแกเป็นผู้ใหญ่ที่เราเคารพนับถือเนาะ เขาเป็นใครมาจากไหน ชื่ออะไรทีแรกก็ไม่ทราบค่ะ มาซื้อแกงไตปลา ขี่มอไซค์มา นานๆ แกโผล่มาอีก ทีแรกซื้อใส่ถุง พักหลังมานั่งทาน ตั้งแต่ช่วงโควิด ชอบมานั่งทาน นั่งมอง วาดโน่นวาดนี่ ถูกใจภาพไหนก็เอามาติด

จากวันแรกจนวันนี้เป็นเวลานานเท่าไรแล้ว

ประมาณสองปี ตั้งแต่โควิดครั้งแรก

จนถึงวันนี้รู้จักกันแค่ไหน เช่นว่า รู้ชื่อจริงแกมั้ย

รู้ค่ะ ชื่อชูพงษ์ ชาติเจริญ น่าจะชูพงษ์ (หัวเราะ) เคยถามแกว่าทำงานที่ไหน แกบอกเป็นทนายมาก่อน เอาบัตรให้ดู เลยรู้ แล้วสังเกตจากตอนโอนเงินเข้าคนละครึ่งอะไรพวกนี้ ในพร้อมเพย์ จะมีชื่อ แกบอกว่าแกชอบเมืองน่าน มาซื้อที่ดินหลังเขาน้อย สร้างบ้าน แกพวกพ้องเยอะนะคะ ลูกค้าด้วยกัน ถ้าคุยถูกคอก็โช้งเช้งๆ เป็นตำรวจบ้าง พระบ้าง อะไรบ้าง

เคยไปบ้านแกมั้ย

ไม่เคยค่ะ

เจอกันเฉพาะที่นี่ที่เดียว ?

ใช่

ตามถนน ในตลาด เคยเจอมั้ย

ไม่นะคะ ที่นี่ที่เดียว ทานเสร็จไปร้านกาแฟแล้วเข้าบ้าน แกบอกว่าเข้าป่า

มากี่โมง กลับกี่โมง

มาประมาณหกโมงกว่าบ้าง เจ็ดโมงบ้าง ส่วนมากประมาณเจ็ดโมง กลับประมาณสิบโมง บางครั้งนั่งรอร้านกาแฟเปิด ถ้าร้านกาแฟยังไม่เปิด ก็นั่งที่นี่รอไป บางครั้งแอบวาดรูปลูกค้าคนอื่นๆ สเก็ตช์ข้างหลัง คนยืนซื้อของ บางครั้งถ่ายรูปไว้ เอาไปวาดต่อ เด็กๆ มากินข้าว เด็กแถวนี้ แกชอบวาดรูปให้

นั่งคนเดียวเป็นชั่วโมงๆ ?

เกินค่ะ

ทุกครั้ง ?

ใช่

กินกี่อย่าง ทำไมนั่งนานจัง

สี่ห้าอย่าง บางครั้งถูกใจแกกินห้าอย่าง แกงถ้วยเล็กๆ น่ะค่ะ ข้าวสองจาน อิ่มแล้วบางทีถือเอาไปให้น้องน้อยที่บ้าน แกบอกมีเจ็ดตัว เอาข้าวใส่ถุงไปให้ด้วย

มาคนเดียว ?

ค่ะ แล้วนิสัยแกคือไม่ชอบให้ใครเลี้ยง

มาสัปดาห์ละกี่ครั้ง

แทบทุกวัน จันทร์ถึงศุกร์ เป็นแบบนี้มานาน จนถึงวันนี้

เมื่อเช้านี้มามั้ย

มาค่ะ กลับกี่โมงล่ะเมื่อเช้า สายอยู่นะคะ มาตั้งแต่หกโมง บางครั้งยังไม่เปิดร้าน แค่แง้มๆ มาแล้ว นั่งวาดรูปของแกไป อย่างภาพนี้ แกนั่งวาดฝั่งตรงข้าม นั่งมุมโน้น บอกในรูปนี้มีแม่ค้าด้วยนะ วาดคนในขนส่งมั่ง ร้านค้านั่นนี่มั่ง เจออะไรสวยๆ แกวาดหมด เจอวิวสวยๆ ถ้าวาดได้ถูกใจ แกเอามาติดให้

 

 

 

นี่คือทั้งหมดที่ให้มา มีเท่านี้ เต็มผนังสองข้าง ?

ใช่ แกเป็นคนแขวนเองทั้งหมด เราไม่ได้ยุ่งเลย แกจัดการของแกเอง

ชอบรูปไหน

รูปแม่ค้า เพราะเป็นรูปเราเนาะ แล้วก็รูปใหญ่ๆ ที่เขากำลังดำนา ส่วนอันโน้นหลังเกี่ยวแล้ว น่าจะเป็นวิวที่บ้านก็อดเหมือนกัน บริเวณเดียวกัน เล็กกับใหญ่ ก่อนกับหลังทำนา บางภาพแกบอกวาดนานแล้ว ส่วนมากเป็นภาพวิวแถวบ้านแก ป่าข้างบ้าน รูปโน้น ต้นฉำฉา น่าจะวาดที่ตลาดโต้รุ่งมั้ง

รูปแนวนี้ เขาใช้สีอะไร แม่ค้ารู้มั้ย

สีน้ำมัน แกเคยบอก รู้แต่คำว่าสีน้ำมัน บนแคนวาส

แนวไหน สไตล์ไหน

ไม่ทราบ จำไม่ได้ ไม่มีความรู้เรื่องรูปภาพ

แล้วตอนคุยกันคือแกพูดยังไง รูปทั้งหมดนี่คือให้ ให้ยืม หรือให้ขาย

แกบอกไว้ให้ลูกค้าได้ดู ได้ชม ผมให้เป็นสมบัติร้านนี้

ถ้ามีคนขอซื้อ จะขายมั้ย แกให้ขายมั้ย

แกบอก ผมไว้ให้ดู ถ้าขายก็ ผมไม่รู้เหมือนกันว่าราคาเท่าไร ผมขายไม่เป็น แกว่าแบบนี้ ที่บอกแต่แรกคือให้ลูกค้าได้ชม กินข้าวไปด้วย ดูภาพไปด้วย อยากให้คนมีความสุข

ได้คุยเรื่องขายมั้ย ถ้ามีคนขอซื้อ ตอบยังไง

เคยมีคนถามว่าขายรูปละเท่าไร เราบอกไม่รู้ แล้วแต่เจ้าของเขา เท่าที่เคยถาม เขาบอกว่าไม่รู้เหมือนกัน ผมวาดไว้ให้ดู ให้ชม

บอกเท่านี้ ?

ค่ะ

มีอะไรแลกเปลี่ยนกับแม่ค้า ทำไมเขาให้เยอะแยะ การแลกเปลี่ยนคืออะไร

ก็ไม่มีนะ ให้เฉยๆ เขามาทานข้าว บางทีก็ถือขนมมาฝาก ทางเรา บางครั้งมีน้ำพริกที่ทำมาจากบ้าน กะปิ ปลาทอด ของกินที่เรารู้ว่าแกชอบ ก็จะให้เป็นสินน้ำใจ เขาให้เรา แม่ค้าก็ให้เขาตอบแทนกลับคืนบ้าง ข้าวแกงเราก็ไม่ได้คิดเต็มราคา ไม่คิดราคาเหมือนคนอื่น แต่ต้องคิดตังค์นะ ถ้าไม่คิดตังค์ แกไม่เอา บอกจะไม่มาอีก

คิดไม่เท่าคนอื่นนี่คือลดลงไปสักกี่เปอร์เซ็นต์

ประมาณครึ่ง

เขาไม่ได้ขอ ?

ไม่ๆ แกบอกต้องคิดตังค์ ถ้าไม่คิด ไม่ได้ แกไม่ยอม

เคยเจอมั้ย คนแบบนี้ อยู่ดีๆ เอาของมาให้

ไม่มีค่ะ (หัวเราะ) ไม่มีหรอก

คิดว่าเพราะอะไร ทำไมมีคนแบบนี้ เขามาให้เอง

ไม่รู้เหมือนกัน รู้แต่ว่าถ้าแกชอบไปนั่งร้านไหน ถูกใจ แกจะให้ ร้านกาแฟหลายที่มีรูปของแกแขวนไว้ แกบอกว่าวาดแล้วก็ไม่รู้จะเอาไว้ทำอะไร เก็บไว้ก็ไม่มีประโยชน์

ไม่ขอข้อแลกเปลี่ยนอะไร ?

ไม่ค่ะ

มีวันที่จะเอาคืนมั้ย

ไม่มีนะ มีแต่บางครั้งเอาภาพใหม่มา เปลี่ยนบางภาพกลับไป แกบอกติดนาน คนเบื่อแล้ว แกจะคิดเอง มาเปลี่ยนเอง เราไม่ได้ยุ่ง

ไม่มีอะไรแลกเปลี่ยน ?

ไม่ แกเป็นคนใจดี จิตใจดีมากค่ะ

มีลูกค้าเคยคุยเรื่องภาพพวกนี้มั้ย

ก็มีถามว่าเอามาจากไหน วาดเองเหรอ ซื้อมาเท่าไร เราก็บอกตรงๆ ตามนี้ คือลูกค้าให้

 

 

 

ตอนเด็กแม่ค้าเคยวาดรูปมั้ย

เคยวาดในชั่วโมงเรียน แต่ไม่เก่งนะคะ ไม่มีความรู้ เรียนแค่ในห้อง ไม่ได้ชอบเป็นพิเศษ

เรียนที่ จ.น่าน เป็นคนน่าน ?

ค่ะ จบ ปกศ. สูง สมัยนั้นนานแล้วเนาะ สามสิบกว่าปี จบ มศ. 5 ที่ รร.สตรีศรีน่าน แล้วไปต่อที่อุตรดิตถ์ สาขาพัฒนาชุมชน จบมา เป็นครู อยู่บ้านท่าล้อ 3 ปี แล้วมีครอบครัว มาขายข้าวแกง จนลูกโต จบมหาลัยหมดแล้ว

เป็นคนเหนือทำไมขายแกงใต้

ครอบครัวสามีพื้นเพเป็นคนใต้ แม่สามีเคยเปิดร้านอาหารใต้ ขายมานาน ร้านนี้ก็เป็นข้าวแกงปักษ์ใต้ร้านแรกในเมืองน่าน เมื่อก่อนไม่มี ช่วงปี ’47 มีที่นี่ที่เดียว เช่าเดือนละสามพัน เปิดมาพร้อมๆ กับ บขส. อยู่ที่นี่มาตลอด

การค้าขายเป็นยังไงบ้าง ช่วงนี้ถือว่าสถานการณ์ดีหรือแย่

รายได้ลดลงจากเมื่อก่อน ของมันแพงขึ้น เราขายพอตัว พอประทัง จะว่าดีก็ไม่ดี เทียบกับสามปีก่อนถือว่าทรงๆ นะ โควิดมีผลไม่มาก ขายพอได้ แต่ถามว่ามีเงินเหลือมั้ย ก็ไม่ พออยู่ไปน่ะ ยิ่งตอนนี้เศรษฐกิจไม่ดี ของแพง ต้นทุนสูง แต่เราขายราคาเดิม รายได้มันก็ลด

ทำไมต้นทุนสูงแล้วไม่เพิ่มราคา

ลูกค้าส่วนมากเป็นขาประจำ คนรู้จักกันทั้งนั้นเลย จะขึ้นราคามันก็สงสาร ถือว่าพอถูๆ ไถๆ ไป อยู่ได้ก็อยู่กันไปก่อน เพราะลูกค้าหน้าเดิมๆ ทั้งนั้น มากินทุกวัน

ไม่ขึ้นราคามากี่ปีแล้ว

ไม่เคยขึ้นเลยค่ะ แต่สมัยเปิดใหม่ๆ จะขาย 25 บาท ราดสองอย่าง แล้วตอนหลังเพิ่มมาเป็น 30 ก็นั่นแหละค่ะ ราคานี้มาจนบัดนี้ เลยไม่รวยสักที (หัวเราะ)

ขายอะไรบ้าง

ไข่พะโล้ แกงไตปลา ผัดเผ็ดซี่โครงหมู แกงกะทิ ผัดผัก ต้มจืด ประมาณ 10-11 อย่าง สมัยก่อนโควิด ถ้าของจะหมด เราทำเพิ่ม เดี๋ยวนี้ราวๆ สักเที่ยง ไม่มีคนแล้ว หมดแล้วก็หมดเลย เราไม่ทำเพิ่ม เพราะถ้าทำก็เหลือ

รายการไหนที่ทำขายประจำ ถือเป็นเมนูเด็ดของร้านนี้

ผัดเผ็ดกระดูกอ่อนซี่โครงหมู ปลาดุกผัดเผ็ดแห้ง คนชอบมาก แต่กำไรน้อย หลังๆ ไม่ค่อยได้ทำบ่อย แต่ก็มีคนบอกให้ทำอยู่เรื่อย แกงเผ็ดเนื้อ เดี๋ยวนี้ทำไม่ได้แล้ว เราขายราคาถูกไง ของมันแพงขึ้น เราไม่ได้อะไร เลยไม่ได้ทำ ขนมจีน น้ำยา ขายดี ก็ทำพอขาย ทำพอดีๆ ไม่ให้เหลือ ขายหมดทุกวัน ไตปลา ไข่พะโล้ ขายดี บางวันไม่พอขาย

ขายกี่โมง เลิกกี่โมง

เปิดร้านประมาณเจ็ดโมง ถึงประมาณบ่ายสอง นี่เวลาประมาณนี้ก็หมดแล้ว

เห็นว่ามีอาหารตามสั่งด้วย ?

ค่ะ บางวันนะ คนเคยมา ก็สั่ง ถ้าข้าวแกงหมด ข้าวผัด ผัดกะเพรา ผัดพริกแกง ไข่เจียว ที่คนชอบทาน

ขายผ่านระบบสั่งกลับบ้านมั้ย

มีฟู้ดแมน แต่ยอดก็ไม่ค่อยเท่าไร ส่วนใหญ่ลูกค้ามาซื้อเอง เปิดวันจันทร์ถึงวันศุกร์ ตั้งแต่โควิดมา หยุดเสาร์อาทิตย์เลย มันไม่มีคน ลูกค้าส่วนใหญ่เป็นคนทำงาน เสาร์อาทิตย์เขาหยุด คนน้อย เราเลยหยุดดีกว่า แต่อยู่บ้านก็ต้องทำพริกแกง วันเสาร์เตรียมเครื่องพริกแกง ทำเอง ไม่ได้ซื้อสำเร็จ

มีลูกจ้างมั้ย

มีน้องช่วยคนเดียว จ้างเยอะก็ไม่ไหว หลักๆ ทำเอง

ตื่นกี่โมง

ตีสามกว่า ออกจากบ้านตีสี่ มาซื้อของที่ตลาดสด แล้วเข้าร้านประมาณเกือบหกโมง ลงมือทำสองคนกับน้องผู้ช่วย นั่งเตรียมทำอาหาร ช่วงเย็นก็ทำไว้ ไข่พะโล้ต้องทำไว้ตั้งแต่เย็น เคี่ยวไว้ กับพวกพริกแกง ปั่นไว้

เลิกงาน พักผ่อนกี่โมง

กลับบ้านหกโมง ทุ่มหนึ่งก็เข้าห้องนอน

ปัญหาอาชีพนี้มีอะไรบ้าง

ของมันแพงขึ้น หมู ไก่ น้ำมันพืช ขึ้นหมด หมูตอนนี้ ซี่โครงที่ใช้ทุกวันนี้ กิโลฯ ละร้อยหกสิบ จากแต่ก่อนไม่ถึงร้อย ขึ้นมาร้อย ร้อยยี่ จนตอนนี้ร้อยหกสิบ แต่เราขายราคาเดิมอยู่ เมื่อก่อนลงทุนน้อย ได้กำไรเยอะ เดี๋ยวนี้ลงทุนเยอะ กำไรน้อย ผักทุกอย่าง มะเขือ แตงกวา แพงขึ้น ข้าวของแพงหมด

เรื่องอื่นๆ มีปัญหามั้ย ลูกค้า.. ?

ส่วนมากไม่มีหรอกค่ะ เราไม่ได้ขายแพงไง ขายราคานี้ ลูกค้าเลยไม่โวย

ความสุขของคนขายข้าวแกงคือ ?

ลูกค้าได้ทานของถูก แล้วก็อร่อยค่ะ เขามีความสุข เราดีใจ คือเขามาซื้อแล้วจะต้องกลับมาอีก ไม่ใช่ซื้อแล้วหาย ไม่มี ส่วนมากมาครั้งที่หนึ่ง ต้องมีครั้งที่สอง สาม สี่.. คนที่เคยมาต้องมาอีก เป็นลูกค้าประจำไปเลย

ลูกค้าคือคนน่าน ?

ใช่ นักท่องเที่ยวมีน้อยมาก

มีแผนอนาคตยังไงบ้าง ปีหน้าทำเหมือนเดิมทุกอย่างหรืออยากปรับเปลี่ยนอะไรมั้ย

อยากจะขึ้นราคาสักนิดนึง

ตัดสินใจหรือยัง

ก็ยังก้ำๆ กึ่งๆ ว่าจะขึ้น หรือไม่ขึ้นดี

ถ้าปรับ จากสามสิบขึ้นไปเท่าไร

ขอขึ้นห้าบาท เมนูละห้าบาท

ซึ่งตอนนี้ยังคิดอยู่ ยังไม่สรุป ?

ใช่ ตั้งแต่ปีที่แล้วว่าจะขึ้น ไม่ขึ้น ก็เห็นใจคนกินค่ะ กำลังคิดอยู่ว่าเอาไง ราดอย่างเดียวกะว่าจะขายสามสิบ สองอย่างขอเป็นสามสิบห้า ถ้าพิเศษสามอย่างขอสี่สิบ

ใส่ถุงกลับบ้านเท่าไร

สามสิบ กำลังคิด ว่าจะขอขึ้นห้าบาท

เรื่องอื่น แผนอื่น ?

ไม่มีอะไร ยังขายอยู่ตรงนี้ จนกว่าเขาจะไม่ให้ขาย ทำเท่าที่เรามีแรงทำไหว ก็มีความสุขนะคะ อยู่บ้านเฉยๆ มันยังไงไม่รู้ ว่างแล้วเบื่อๆ คนเคยทำงานทุกวัน ตื่นเช้ามามีงานทำ ก็สนุกไปวันๆ พอบ่าย ก็เลิก เย็นเตรียมของนิดหน่อย

ค่าเช่าสามพันนี่นานหรือยัง

ใหม่ๆ สองพัน สองพันห้า ขึ้นมาห้าร้อย ก็เป็นสิบปีเหมือนกัน ก็โอเค บางทีเขาเลตให้ ไม่ใช่ต้องจ่ายตรงเป๊ะ เขารู้ ว่าขายไม่ได้อะไรมากมาย มาเก็บต้นเดือน บางทีเราขอเลื่อนไปหน่อย เขาไม่ว่าอะไร บางครั้งมาเก็บวันที่ยี่สิบกว่าก็มี สบายๆ อยู่ด้วยกันไป

บ้านดู่ ที่อยู่อาศัยทำการค้าไม่ได้ ถึงต้องมาเช่า ?

มันไม่ใช่ที่ชุมชน บ้านห่างๆ มีไม่หลายหลัง ไม่ใช่ที่ติดถนน

เกิดที่นั่น ?

ใช่ มรดกที่ดินพ่อให้ เราสร้างบ้านเอง

ตอนเป็นครู ทำไมถึงเลิก

เป็นครูรับจ้างสอนค่ะ ไม่ใช่ราชการ พอมีครอบครัวก็คิดว่าเลิกดีกว่า ลูกสองคน ตอนนี้ก็ทำงานหมดแล้ว คนโตอยู่การบินไทย คนเล็กสอนว่ายน้ำอยู่กรุงเทพฯ

ลูกๆ ว่ายังไง เขาอยากให้แม่หยุด หรือขายไปเรื่อยๆ ?

แล้วแต่แม่ มีแรงทำก็ทำไป พอดีสามีก็รับราชการ กระทรวงพลังงาน ที่ จ.น่าน ก็ถือว่ามีความสุขเป็นวันๆ ไป สามีเป็นคนยะลา

ถนัดทำอาหารเหนือมากกว่าใต้มั้ย

ตั้งแต่แต่งงานมา อยู่พร้อมหน้ากัน พ่อแม่ ทุกวันทำกินแต่ของใต้ ก่อนนี้ทำกับข้าวไม่เป็น คือพอทำกินเองได้ ให้ทำขาย ไม่มั่นใจ แต่อาหารใต้ทำบ่อย พวกพริกแกงต่างๆ เรารู้ เพราะแม่สอน ใส่แค่นี้ๆ เอาสูตรแม่มา

โดยรวมถือว่าโอเค ธุรกิจพอไปได้ แม้ว่าเจอโควิด ?

ไปได้ๆ ยังไงก็ยังสู้ค่ะ โควิดไม่น่ากลัว แต่เสียเวลาทำมาหากิน ตอนเขาปิดเมือง เราก็จมอยู่บ้าน ไม่รู้จะทำอะไร

มีช่วงที่ต้องปิดร้าน ?

ปิดประมาณเดือนหนึ่ง ตอนโควิดครั้งแรก เมืองน่านเงียบมาก ขายได้น้อย ทำคนเดียวช่วงนั้น น้องผู้ช่วยไม่มา ค่าจ้างไม่คุ้ม ประมาณสองเดือนที่น้องหยุด บางร้านรอบๆ นี้ปิดไปเลยก็มี เราก็สู้ไป ทั้งวันบางทีนั่งเงียบๆ แต่ก็ช่วงโควิดนี่แหละที่ได้เจอพี่ป้อม

 

 

สองปีที่เจอกันมา ตอนนี้ความรู้สึกเป็นยังไง

เหมือนญาติผู้ใหญ่ นี่ วันที่สามสิบนี้ แกชวนจัดส่งท้ายปีเก่า ให้ใครก็ได้มาทาน แกจะซื้อเบียร์มา มีของกินจุกจิกๆ เชิญลูกค้าที่แกรู้จัก แกอยากเลี้ยงน้องๆ ปีใหม่ สนุกสนาน ลูกค้าที่รู้จักกับแก ชวนมากินเฉยๆ กินเสร็จก็ไป ไม่มีอะไร แกถามว่าวันที่สามสิบปิดร้านมั้ย ยังขายอยู่หรือเปล่า เราบอกว่าขาย หยุดวันที่สามสิบเอ็ด ต้องหยุดเพราะมันไม่มีคนแล้ว แกบอกว่างั้นเจอกันแต่เช้าเลย นัดตำรวจรุ่นน้องไว้ แม่ค้าในตลาด แกรู้จักหลายคน แม่ค้าขายปลาทู แกวาดภาพให้ น้องเขาเอาปลาทูให้ แกมีน้ำใจ เราก็มีน้ำใจให้ นับถือเป็นญาติผู้ใหญ่

สามสิบนี่คือปาร์ตี้ปีใหม่ กะว่ากินเบียร์กันแต่เช้าเลย ?

ใช่ ปีที่แล้วแกก็ซื้อมา พอดีเป็นวันเกิดสามีแม่ค้าด้วย แกบอก มาๆ ชวนคนรู้จักมาสนุกกัน ปีละครั้ง กินเสร็จก็แยกย้าย แกชอบใครก็ชวน ชอบก็วาดรูปให้เขาไปทั่ว

เท่าที่รู้ แกวาดให้ร้านไหนบ้าง

กาสะลอง, ทองอิน, เมื่อก่อนน่าจะมีร้านข้าวซอยคุณย่าคุณยาย รู้สึกว่าแกจะเอาภาพกลับคืนนะ

ถ้าไม่ถูกใจ เอาคืน ?

ใช่

งั้นตอนนี้คือเหลือสามร้าน ?

ไม่แน่ใจ เห็นว่ามีครัวลุงดำ อยู่ที่เขาน้อย แล้วก็มีร้านกาแฟเปิดใหม่ ของราชทัณฑ์ ที่คุกน่ะค่ะ แกบอกว่าถ้าขอ ไม่ให้ ถ้าถูกใจ อยากให้ แกให้เอง สมัยที่เปิดร้านอาหารที่เชียงใหม่ แกเคยเป็นเชฟเองด้วย มีลูกค้ามาขอรูป แกไม่ให้ ถ้าอยากให้ ให้เอง พอใจ ถึงให้ ..ก็แปลกๆ ดีค่ะ เวลามีคนมาถามว่าภาพนี้ขายมั้ย เราบอก พอดีไม่ใช่ของเรา เราไม่กล้า พูดไม่ถูก

มันจะถือว่าของใคร ตอนนี้ก็ต้องของแม่ค้าสิ ?

(หัวเราะ) แกเคยพูดว่ารูปติดอยู่ที่ร้านเขาก็เป็นของเขา

แต่ความรู้สึกเราคือไม่ใช่ของเราร้อยเปอร์เซ็นต์ ?

ค่ะ รู้สึกว่ามันไม่ใช่ของเรา แขวนไว้แบบนี้ ไม่ได้มีไว้ขาย ตอนให้ แกไม่ได้บอกให้เอาไปติดที่บ้าน แกบอกให้ติดที่นี่ ให้ลูกค้าดูระหว่างที่กินข้าวไป มีความสุข บอกแบบนี้ ก็ถ้างั้นมันก็เป็นของเขานั่นแหละ ไม่ใช่ของเรา

พี่ป้อมบอกว่าให้ แม่ค้าบอกว่ายังไม่ใช่ของเรา ?

ใช่

ตกลงรูปพวกนี้มันเป็นของใคร

(หัวเราะ) แกบอกมีอีกเยอะ รูปภาพ สมบัติเก่าเยอะแยะ ไม่รู้จะให้ใคร

เวลาแกมานั่งที่นี่ ทุกวันนี้ยังวาดรูปอยู่มั้ย

วาดอยู่ค่ะ เช้าๆ มา บางทีนั่งสเก็ตช์ภาพ เขาชอบของเขา

แม่ค้าเคยรู้จักคนวาดรูปคนอื่นๆ อีกมั้ย

ไม่เลยค่ะ ไม่รู้จักใคร

เคยไปหอศิลป์ริมน่านมั้ย

ไปนานแล้ว ตอนนั้นยังไม่ดังเท่าไร เราไปปัว ไปเที่ยววัดภูเก็ต น้ำตกศิลาเพชร พาลูกไป ขากลับผ่านมาก็แวะเที่ยว มันเป็นทางผ่านเนาะ แวะดูรูปก็สวยดี

วัดภูมินทร์ไปมั้ย

ไปๆ

อย่างรูปกระซิบรักนี่ถือว่าสวยมั้ย

สวยนะคะ

มีที่บ้านหรือเปล่า เห็นหลายบ้าน หลายมุมเมือง ใครๆ ก็มีรูปนี้

ไม่มีค่ะ เดี๋ยวนี้ดูแต่รูปในร้าน (หัวเราะ) มันมีรูปเราด้วยเนาะ รูปวิวก็สวย ชอบรูปวิว

มองออกมั้ยว่าเป็นรูปอะไร สถานที่จริงอยู่ไหน

ไม่รู้เหมือนกัน แล้วแต่คนจะมอง มุมมองแต่ละคนไม่เหมือนกัน ลูกสาวชอบอันนั้น สีส้มๆ บอกน่ารักดี เหมือนคนเต้นระบำ

 

 

ถ้าจะมีคำพูดสักคำฝากถึงตัวศิลปิน อยากจะบอกเขาว่าอะไร

ต้องขอกราบขอบพระคุณมากๆ เลยค่ะ คือเดี๋ยวนี้มีคนถ่ายรูปลงเฟซฯ เพื่อนๆ เห็น ใครเห็น เขาก็บอกว่าเราแต่งร้านสวยมาก ภาพสวย ก็ต้องขอบคุณพี่ป้อมที่ทำให้ร้านนี้มีสีสัน คือคนชอบน่ะค่ะ มันดึงดูด ทำให้ร้านสวย ใครดูก็มีความสุข ขอบพระคุณมากๆ ลูกค้าเข้ามาก็ชมตลอด ภาพนี้สวยๆ ทำให้เราพลอยมีความสุขไปด้วย

คิดจะเปลี่ยนอาชีพมั้ย

อายุป่านนี้แล้ว ไม่รู้จะทำอะไรแล้ว (หัวเราะ)

ถ้าต้องเลิกร้านนี้จริงๆ จะทำอะไรต่อ

จะขายแบบไม่มีหน้าร้าน ลงเฟซฯ ขายข้าวแกงปักษ์ใต้เหมือนเดิม ขนมจีน น้ำยา แกงไตปลา ยืนพื้น มันง่ายไง ถ้าเขาไม่ให้อยู่ที่นี่นะ ส่วนอาชีพอื่น ไม่มี ไม่มีใครจ้างแล้ว

ขั้นตอนการทำอาหารสนุกมั้ย มีขั้นตอนไหนที่ไม่ชอบ

ขี้เกียจทำพริกแกง (หัวเราะ) ต้องมาสับ ใหม่ๆ มือร้อน เดี๋ยวนี้ชินแล้ว ใส่เครื่องปั่น เครื่องบดหมู อื่นๆ ไม่มีอะไร ช่วงตักขายก็สนุกดี ได้ตังค์ด้วยไง

ส่วนตัวชอบกินอาหารใต้มั้ย

ไม่ชอบ ชอบกินของพื้นเมือง บ้านๆ เรา กินอาหารเหนือ อาหารใต้ชอบแกงส้ม หน่อไม้ แกงเหลือง ทำกินเอง แกงหัวปลา แกงไตปลาไม่ชอบ ถ้าชอบคือไม่ใส่ผัก แกงกะทิ แบบนั้นอร่อย กินได้อยู่ ตั้งแต่ทำมาสิบกว่าปีแทบไม่กินเลย เราทำทุกวันเนาะ มันก็ไม่หิว ไม่อยาก

แกงไตปลาจะอร่อย ไม่อร่อย ขึ้นอยู่กับอะไร

เครื่องแกงสำคัญสุด แล้วต้องมีพริกไทย เครื่องชูโรงมันคือพริกไทยดำปั่นใส่เพิ่ม ไตปลาก็สั่งจากใต้เลย มาจากนครฯ ส่งไปรษณีย์

ขั้นตอนการทำ เมนูไหนนานสุด

พะโล้เคี่ยวให้เข้าเนื้อนาน ทำตอนเย็น เช้าปรุงรสเพิ่ม ซี่โครงหมู เคี่ยวจนขลุกขลิก ใช้เวลานาน กว่าน้ำเต็มๆ จะแห้ง แกงคั่วไก่ก็นาน ทุกอย่างมันต้องการเวลาที่พอดีของมัน ถึงจะอร่อย

เคยไปกินร้านแกงใต้เจ้าอื่นมั้ย

ไม่เคย แต่เวลาไปต่างจังหวัดหรือเข้ากรุงเทพฯ ก็กินบ้าง แถวตลาดไท รสจัดจ้านดี

เป็นนักชิมโดยธรรมชาติมั้ย

ไม่ ไม่ชอบ ไม่ใช่นักชิม

วันหยุดทำอะไร

วันเสาร์ทำพริกแกง ทำงานบ้าน วันอาทิตย์เตรียมของ

แล้วไปเที่ยววันไหน

ไม่ค่อยไปไหน อยู่บ้าน

เวลาพักผ่อน ความบันเทิงคืออะไร

ไม่มี (หัวเราะ)

สิ่งที่ผ่อนคลายสุดๆ ชอบมาก ?

นอน นอนพัก นอนบ่ายๆ ช่วงเช้าไม่ว่าง ทำกับข้าวสามมื้อ อยู่สองคนก็ทำสามมื้อ ไม่ได้ซื้อกิน น้อยครั้งที่จะมีธุระออกนอกบ้าน นานๆ ที ก็กินก๋วยเตี๋ยว

เป็นคนน่านโดยกำเนิดนี่คือไปมาหมดยัง ไปครบทุกอำเภอ ?

ยัง จะเที่ยวเวลามีญาติมา พาเขาไปดอยเสมอดาว ไปปัว ถามว่าชอบมั้ย ก็ไม่นะ ถ้ามีญาติมา พาไปได้ คนมันเยอะไง เราเฉยๆ วิวรอบบ้านเราก็สวยอยู่แล้ว สวยเหมือนกัน วันหยุดจริงๆ อยากไปหาย่า ไปหาลูกที่กรุงเทพฯ แบบนั้นถือว่าไปเที่ยว

อยู่ที่น่าน วันหยุดจะให้ไปเที่ยว มันไม่ใช่ เราต้องเตรียมพริกแกง.

 

 

 

nandialogue

เรื่องและภาพ: วรพจน์ พันธุ์พงศ์