ลาทะเล (ชั่วคราว)

สวัสดีครับพี่หนึ่ง

ผมเขียนถึงพี่ในวันที่เราเดินทางกลับกรุงเทพฯ กันพอดี ครั้งนี้นานหน่อย กะว่าจะกลับไปอยู่ทั้งเดือนสิงหาคมเลยครับ

ส่งเพื่อนกลับประเทศบ้านเกิดกันไปหลายคน ครานี้ก็ถึงเวลาครอบครัวเราบ้าง 

ดีนและครอบครัวก็เพิ่งกลับอังกฤษไปเมื่อสัปดาห์ก่อน เห็นว่าจะใช้เวลาส่วนหนึ่งพบปะกับครอบครัว และอีกส่วนหนึ่งซ่อมแซมบ้านและห้องพักร่วมสิบห้องแถบเซาท์เอ็นในลอนดอน ไม่กี่วันแกยังส่งข้อความมาถามว่างานที่มอบหมายให้ทำที่บ้านพักในพะงันเสร็จรึยัง (ตัดหญ้า ทำความสะอาดพื้นที่รอบๆ แคมป์ไฟ และดูแลช่าง ติดตั้งแอร์ให้เรียบร้อย)

ผมเองก็คงจะทำอะไรคล้ายๆ กัน ต่างก็แต่การงานที่กรุงเทพฯ คือโรงพิมพ์ ไม่ใช่บ้านพักอย่างลูกพี่เค้า

จบปีการศึกษาที่หนึ่ง สมุดพกประจำตัวของนายจ๊อกกับห้องเรียนชีวิตที่พะงันจะถูกประเมินว่าอย่างไรดี

สิ่งหนึ่งที่รู้ตั้งแต่แรกๆ ก็คือว่า ผมรู้จักกับผู้คนมากมายในช่วงขวบปีที่ผ่านมา เกาะและความเป็นไปของชีวิตมันเอื้อต่อการนี้ จำนวนคนที่ผมรู้จักยังเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ตามเวลาที่ผ่านไป เคยตั้งคำถามกับตัวเองว่าแล้วมันจะมีวันถึงจุดที่ผมไม่สามารถรู้จักใครได้อีก หรือไม่อยากรู้จักใครเพิ่มอีกต่อไปไหม

ผมจำได้ ตอนอ่านหนังสือแนวประวัติศาสตร์มวลมนุษยชาติและญาติร่วมสายพันธุ์อย่างลิงใหญ่ จำนวนตัวเลขของคนที่เรารู้จักและมีปฏิสัมพันธ์ได้จริงๆ น่าจะมีประมาณ 150-300 คน (ขึ้นอยู่กับนิสัยและทักษะในการบริหารเวลากับผู้คน) ตอนทำโรงพิมพ์ใหม่ๆ ผมจำชื่อพนักงานได้หมด ตอนนั้นทั้งโรงพิมพ์มีคนทำงานไม่เกินร้อยคน สี่ห้าปีหลังมานี้เรามีจำนวนผู้ร่วมทำงานมากขึ้น โรงพิมพ์มีผู้จัดการแผนกบุคคลมาช่วยแบ่งเบางานดูแลพนักงานทั้งในเรื่องเงินเดือน สวัสดิการ และปัญหาร้อยแปด ก็เป็นช่วงเดียวกับที่ผมเริ่มคุ้นแต่หน้า แต่ไม่รู้จักชื่อ มันเหมือนข้อจำกัดทางกายภาพของสมองมันอนุญาตให้ผมทำได้แค่นี้

หนังสือที่ผมอ่านเล่าความเชื่อมโยงของขนาดสมองกับขนาดกลุ่มคนที่เราปฏิสังสรรค์ด้วย ว่ากันว่าลิงชิมแปนซีนั้นมีจำนวนลิงที่วันๆ ต้องข้องเกี่ยวด้วยน้อยกว่ามนุษย์ พวกมันจึงมีขนาดสมองเล็กกว่าเรา ขนาดสมองที่ใหญ่ขึ้นของมนุษย์ส่วนหนึ่งก็น่าจะมาจากการที่เรานึกถึงเพื่อนรอบๆ ตัวมากขึ้น เราคิดซับซ้อนขึ้น เราไม่ได้สนใจแต่ความหิวหรือความต้องการพื้นฐานของตัวเองเท่านั้น เรายังคิดผ่านแว่นหรือรองเท้าของผู้อื่น เรารู้ว่าใครคนไหนต้องการอะไรในเวลาใด เราแคร์และทำให้คนที่เราแคร์รู้ว่าเราแคร์ผ่านคำพูด การโอบกอด และของขวัญ ในวันที่เราอยู่ห่างไกลกันอะไรมันจะแทนและระลึกถึงความสัมพันธ์ได้เท่ากับข้าวของละ

ผมมีเสื้อยืดตัวนึงของเนีย (เพื่อนอิสราเอลที่เพิ่งกลับประเทศไปเมื่อเดือนก่อน) มาไว้ในตู้เสื้อผ้า แค่เสื้อยืดตัวเดียวมันทำให้ผมจำได้ถึงเหตุการณ์ที่ได้มันมา มันคือวันที่ผมและครอบครัวไปเยี่ยมบ้านพวกเขา เราไปทำราดหน้าเส้นกรอบให้พวกเขากิน วันนั้นเราเดินฝ่าฝนและเสื้อเปียกชุ่ม เนียหยิบเสื้อแห้งๆ มาให้ผมเปลี่ยน โมฮันก็เอาเสื้อของเธอมาให้ภรรยาผม ใครจะว่าผมเป็นพวกวัตถุนิยมก็ได้ ผมขอเนียว่าจะไม่คืนเสื้อให้เขาและจะเก็บไว้ใส่เอง ผมรู้ว่าสิ่งของพวกนี้มันทำให้เราระลึกถึงพวกเขาได้ดีกว่า เสื้อยืดของเพื่อนตัวนึงสามารถพาผมกลับไปว่ายวนเพื่อชื่นชมปรากฏการณ์ความสัมพันธ์ของผมกับเจ้าของเสื้อในอดีตได้อย่างแจ่มชัด

วันๆ มนุษย์น่าจะใช้เวลากับความสัมพันธ์ไม่น้อยไปกว่าเวลากับการทำมาหากิน ปราศจากความสัมพันธ์ชีวิตอาจกลวงเปล่าเกินไป

ตั้งแต่มาอยู่พะงัน ผมเองลดความสัมพันธ์กับคนที่กรุงเทพฯ ไปโดยปริยาย พูดว่าลดความสัมพันธ์ก็ไม่ถูก ความสัมพันธ์มันยังคงอยู่แหละ เพียงแต่เวลาและสถานที่มันไม่อำนวยให้เราได้พบปะแลกเปลี่ยน นานๆ ไปก็ไม่รู้ว่ามันจะยังอยู่ดีหรือไม่ เพื่อนต่างชาติบางคนที่อยู่ไกลกันว่าครึ่งโลกก็เป็นแบบนี้ มาเที่ยวเมืองไทยทีก็ไปใช้เวลาด้วยกันที พอแยกย้ายไปอยู่ห่างกัน นานๆ จึงค่อยส่งข่าวอัพเดต

เวลานานๆ เจอกันที เพื่อนที่เคยสนิทหรือคนที่เคยรู้จักก็อาจจะเขิน เก้ๆ กังๆ ความสัมพันธ์ที่เคยมีร่วมกันไม่สามารถต่อติดทันทีเหมือนการเปิดสวิตช์ไฟ บทสนทนาที่อยากจะลงลึกก็ต้องเริ่มต้นผ่านบทสนทนาตื้นๆ อาทิ สบายดีไหม ทำอะไรอยู่ ครอบครัวเป็นอย่างไร ส่วนไอ้คำถามลึกๆ ประเภทที่หาคำตอบของชีวิต อาทิ ความสุขหน้าตาเป็นอย่างไร อะไรคือทุกข์แท้ๆ และเราควรใช้ชีวิตอย่างไร นี่อาจมาทีหลังคำถามก่อนหน้า 

คงเหมือนกับเซ็กซ์อะครับ เริ่มต้นมาจะปั๊มๆ เข้าประเด็นเลยก็ดูป่าเถื่อนไร้รสนิยมและไร้ความหมาย การเล้าโลมและสร้างความรู้สึกที่ดีต่อกันก่อนอาจเป็นขั้นตอนที่สำคัญและจำเป็นสำหรับเซ็กซ์ที่น่าประทับใจ กับมิตรสหายที่เคยผ่านพบ บทโอ้โลมอาจใช้เวลาไม่นานเพราะเราต่างรู้จังหวะรับส่งภาษากันอยู่ แต่ก็จำเป็นต้องมี แต่ก็ไม่ได้มีเพื่อแค่มี เรามีมันเพื่อบทสนทนาที่ลึกซึ้งและจริงขึ้น 

หลายๆ ครั้งในวงสนทนา บทที่ดีที่สุดจึงมักจะเกิดขึ้นในช่วงท้ายๆ ก่อนการแยกย้ายและจากลา

ทีนี้ทั้งหมดมันก็นำไปสู่ข้อจำกัดเรื่องเวลาและพื้นที่ เวลาคนเราก็มีเท่าๆ กัน จะจัดสรรอย่างไรให้เหมาะสม งานกับครอบครัวก็น่าจะหมดไปกว่าครึ่งแล้ว อีกครึ่งที่เหลือใช้ทำอะไรก็เป็นคำถามที่คิดว่าเราควรตระหนัก ผมเองขอใช้เวลาที่เหลือมีความสุขกับมิตรภาพทั้งเก่าและใหม่ สิ่งนี้มันหล่อเลี้ยงจิตวิญญาณและทำให้ผมรู้สึกว่ายังมีชีวิตอยู่ ผมอาจเชื่ออย่างนี้มาสักพักแล้ว พะงันเพียงแต่ทำให้มันเข้มข้นและชัดแจ้งเท่านั้น

แด่มิตรภาพครับ

จ๊อก

ปล. เดือนสิงหาคมเป็นช่วงปิดเทอมของลูกชาย คนเป็นพ่ออย่างผมก็เริ่มคิดเหมือนกันว่าจะหาทางขี้เกียจบอกพี่หนึ่งว่าขอปิดเทอมด้วยจะดีไหม อีกอย่างเรื่องที่กรุงเทพฯ ก็อาจไม่มีอะไรให้พูดถึงนัก ยังไม่ตัดสินใจละกันครับ รอก่อนว่าครูใหญ่หนึ่งจะสั่งให้มาเรียนพิเศษระหว่างปิดภาคการศึกษาหรือเปล่า 555