time is gold

วันก่อนดูหนังเกาหลี เป็นหนังสารคดีเกี่ยวกับโรงงานย้อมผ้า ย้อมเส้นใยหลายอย่าง ช่างชายหนุ่มเขาพูดว่า time is gold เออ.. นะ ก็จริง ยิ่งเขาทำงานเกี่ยวกับการย้อมผ้า ระดับสีอ่อนเข้มของเส้นใยมันขึ้นอยู่กับระยะเวลาดูดสีนี่เอง แล้วมันจะไม่สำคัญได้ยังไงเรื่องเวลา

ลองนึกดูถ้าไม่มีเวลา เวลาไม่พอเพราะขาดวินัยไร้ระเบียบ ทำไม่ทัน สีที่ได้ก็ผิดเพี้ยน ไม่ตรงสเป็ก งานถูกปฏิเสธ ฟังดูแล้วอาจเป็นปัญหาเล็กน้อยมากถ้านั่งย้อมบาติคอยู่กับบ้าน แต่ถ้าเป็นกระบวนการผลิตระดับโรงงาน สีผิดเพี้ยน งานถูกตีกลับคงกลายเป็นระเบิดเถิดเทิง ทำเป็นเล่นไป

สีเป็นเรื่องสำคัญในงานศิลปะทุกประเภท เพราะสีคือความรู้สึก กรณีสีย้อมเส้นใยอันนี้ต้องยอมให้เวลา จะเร้าหรือให้แดงให้ดำทันทีก็อย่าหวัง มันต้องค่อยๆ ซึม ค่อยๆ ฝังเข้าไป ความรู้พื้นๆ ที่เราคุ้นกันว่าสีฟ้าเป็นสีของความสะอาด โปร่งโล่ง กว้างขวางและปราดเปรื่อง สีเหลืองคือสีของฮ่องเต้ (ทำไมก็ไม่รู้นะ) ยิ่งสีแดงแรงฤทธิ์มหิทธานุภาพเยอะ ความหมายของมันเราก็รู้ๆ กัน

หนุ่มสาวแต่งหน้าทาปากแดงก็เพื่อดึงดูดความสนใจ ยิ่งสีผิวแล้ว อันนี้อาจต้องคุยกันยาว ว่ากันที่นอกผิวหนังน่าจะสบายใจกว่า

สีเสื้อผ้าของเราชาวเอเชีย โดดเด่นแค่ไหนก็ไม่จำเป็นต้องพูดถึง ไม่ว่าจะเป็นนักออกแบบชาวบ้านถึงนักออกแบบแฟชั่นระดับ Haute couture พวกเขาต้องรู้เรื่องสีอย่างดี นักออกแบบสายเลือดเอเชียอย่าง Rei Kawakubo สาวอักษรศาสตร์ที่ไปทำงานในโรงงานทอผ้า เธอสามารถวิเคราะห์วัสดุรู้ลึกรู้จริงทำให้เธอกล้าแหวกกฎกติกาของแฟชั่นชั้นสูงมาให้ค่าความงามพอเพียงแบบวาบิ-ซาบิ ที่เราคงพอจะเดากันได้ว่าแฟชั่นกางเกงยีนส์ขาดเข่าที่ฮิตไปทั่วบ้านทั่วเมืองมันมาได้ไง คือนักออกแบบแต่ละคนเขามีแนวคิดมีหลักการของเขาอยู่แล้ว ถ้าวัตถุดิบต้นทางของเขา หมายถึงทั้งโทนสีและ texture ไม่ได้ ไม่สามารถสื่อสารได้ตรงตามสเป็ก มันก็ต้องต่างคนต่างไป

สีมีผลกับความรู้สึก สีสันบนตัวคนบอกอารมณ์ความคิด เคยเป็นไหมที่บางวันเราจะให้สีแดงอยู่บนตัวเราไม่ได้เลย ดูมันร้อนไม่มั่นใจ หวาดระแวง มีบางคนกลัวมากเสื้อแดง การเยียวยารักษาบางอาการของโรคไม่ร้ายแรงก็ด้วยสีนี่แหละ เพราะบางทีสีมันเป็นทั้งตัวกระตุ้นและตัวทำให้กังวล

อากาศหนาวเย็นตอนนี้เห็นสีของทุ่งนาตัดกับสีท้องฟ้าเข้มๆ ไหม สีของดอกหญ้าแห้งทำให้ความคิดของบางเราเชื่อมโยงกับประสบการณ์เดิม บางคนชอบนักหนาสี Old rose บางๆ เพราะคนรักของเขาหอบกุหลาบสีนี้มาให้ แล้วใครจะลืมลง (กุหลาบที่สีสวยมากๆ ก็สามารถทำใครบางคนใจขาดได้) เป็นธรรมดามากที่สีนี้จะฝังแน่นในความรู้สึก หรือสีที่มาพร้อมอุบัติเหตุร้ายแรง คนเราก็จะจำภาพเหตุการณ์ที่คู่กับสีนั้น สีเป็นสัญลักษณ์ของระดับชั้นงาน ทำไมเขาจึงเรียก White collar ทำไมเรียก Blue period , Pink period มันมีอยู่จริงมาหลายทศวรรษแล้ว เลือดขัตติยะสีอะไร จักรพรรดิจีน ทำไมต้องสีเหลือง แล้วทำไมในห้องผ่าตัดต้องใช้ผ้าซับเลือดสีเขียว

การผสมสีย้อมสีมีกติกาชัดเจน ต่อรองไม่ได้ อยากได้สีเหลืองแช่เวลานานห้านาทีสีเหลืองย่อมไม่เข้มเท่ากับเส้นใยที่แช่ในสีไว้หนึ่งวัน มันเป็นข้อตกลง จะทำอะไรให้ได้ดังใจมันหมายถึงเราต้องเข้าใจกฎกติกาของวันเวลา เข็มชี้เวลานาทีไม่เคยหยุดเดินตราบเท่าที่ยังมีพลังงาน ถ่านหมดนั้นอีกเรื่อง การเข้าใจย่อมหมายถึงสามารถทำตามข้อตกลง งานย้อมสีทำให้เห็นความหมายของระยะเวลา ถ้าใส่ใจให้ชีวิตกระตือรือร้น ไม่เอาแต่นอนรอเวลาให้เกิดแรงบันดาลใจ พลังผลักของแรงลึกนี้มันจะเชื่อมเราเข้าหาอีกคน มันขยายขนาดของหัวใจเรา ขยายความรู้สึกเราที่เข้าไปเกี่ยวพันกับคนอื่นเกี่ยวพันกับโลกภายนอกอื่นๆ

ความจริงไม่ได้อยากจะเขียนว่าสีสำคัญแค่ไหนนะ ที่อยากจะพูดจะคุยเป็นเรื่องของคนกับเวลามากกว่า เพราะแม้ว่าเราจะมีเครื่องวัดค่าความเข้มของสีที่ใช้ในการพิมพ์การย้อมหรือทำอะไรก็ตาม เครื่องมือนั้นก็ยังสำคัญน้อยกว่าคนอยู่ดี เพราะคนเท่านั้นคือผู้เลือกผู้ยินดีที่จะให้เวลากับสมองหรือหัวใจ

ลำมูลน้อย สายน้ำสาขาของแม่น้ำมูลกับวันเวลาที่ใช้ไปเพื่อพิสูจน์ความกล้าหาญของหมู่ละอ่อน นอกจากการสังกัดหมู่สังกัดพวกแล้ว มนุษย์อ่อนแอยังต้องใช้ความกล้าหาญขนาดไหนเพื่อการยอมรับระดับจิตวิญญาณจากผู้อื่น จากสังคม ในวันที่ปะทะสังสรรค์ขนาดย่อมเพียงแค่สามคนกับวีรกรรมอยากคว่ำเรือแจวลำเล็กกลางลำน้ำ แล้วทุกคนต้องช่วยกันพลิกเรือเพื่อพาตัวเองขึ้นไปอยู่บนเรือ เพื่อจะคว่ำเรือแล้วขึ้นไปใหม่

ความสนุกท้าทายมันอยู่ตรงนี้ (สุดท้ายที่ทำได้จริงก็แค่กระโดดลงน้ำแล้วปีนขึ้นเรือ เพื่อโดดลงน้ำใหม่อีกรอบ) ในวัยพลังล้นเหลือมันเป็นอย่างนี้ อยู่ที่ใครจะเลือกให้เวลากับสิ่งใด

จากภูผาม่านผ่านตำบลผานกเค้าเข้าสู่อุทยานแห่งชาติ การเดินเท้า 9 กิโลเมตร ขึ้นยอดเขาภูกระดึง ไม่ได้ทำไปเพื่อพิสูจน์รักแท้แน่นอน คนเคยผ่านวันเวลาแบบนี้ต้องรู้ดีว่าซำแฮกความหอบเป็นยังไง ถ้าไม่ถอดใจตั้งแต่ซำแรกนี้ ที่เหลือก็ไม่ใช่ปัญหาแล้ว

เมื่อเนื้อตัวได้วอร์มอัพกระตุ้นแรงพิชิตอุดมการณ์ ทางเดินไม่ใช่หนทางราบเรียบบนพื้นหญ้าสีเขียว ทางชันขึ้นเขาก่อนจะพบหลังแปบวกอากาศหนาวเย็น บางทีมนุษย์ก็ยังไม่ถามตัวเองเลยว่าทำไปทำไม แต่ก็ทำ บนหลังแปทางราบกว่า 9 กิโลเมตร เดินให้ถึงผาหล่มสักจากที่พักวันนั้นไม่ง่ายเหมือนวันนี้ที่มีจักรยานของศูนย์บริการนักท่องเที่ยว (โห ช่างเป็นไปได้ เดินดีกว่าไหม)

สีแดงสีส้มของใบเมเปิลที่ตัดกับตะไคร่ ไลเคนสีเขียวสวยเป็นทางเลือกของคนชอบสายน้ำ แต่เป้าหมายของเราวันนั้น มันคือพฤติกรรมเลียนแบบ ฝึกเดินทางไกลไง อยากเป็นเห็นภาพยุวชนเรดการ์ด เรดการ์ดที่ไม่ใช่สายรัสเซียหรือฟินแลนด์ เป็นยุวชนเรดการ์ดที่ถือตำราว่าตามผู้นำยุคที่กำหนดให้วิพากษ์โลกทัศน์ชีวทัศน์กันเป็นวัตรปฏิบัติของลูกหลานของประเทศ

อุดมการณ์อะไรก็ใช่ว่าจะเข้าใจจริงจัง พฤติกรรมจึงเลื่อนไหลทำตามกันไป ไม่ใช่รู้จริง หลายอย่างแยกส่วนสวนทางความรู้และประสบการณ์ ถูกบ้างผิดบ้างตามกำลัง ผลจากข้างบ้านที่กำลังปฏิวัติวัฒนธรรม จากความเห็นต่างทางอุดมการณ์ แต่ตัวร่วมของเวลาคือช่วงวัยเดียวกัน คือเขาชักชวนให้นักศึกษาเข้าร่วมเคลื่อนไหวเป็นกองกำลัง ไม่ติดอาวุธก็ได้ ในฝ่ายนักศึกษาศิลปะมีผลงานโดดเด่นเห็นแสงจัดจ้า จากการตัดตอนดึงภารกิจโปสเตอร์ขยายความคิดมาเป็นอาวุธของตัวเอง ทำคู่ขนานประหนึ่งได้ทำหน้าที่ยุวชนที่ดี

อีกสองวันจะได้เวลาเบิกฟ้าใหม่ เวลาจะเปิดทางให้โอกาสคนค้นหาฝัน ให้ความกระตือรือร้นแก่คนที่สนใจใฝ่ทดลองได้ลงมือ ไม่ว่าฝันที่ใฝ่จะอยู่ใกล้ไกลแค่ไหน ตรรกะคือต้องมีก้าวแรก มีความหวังใดใกล้ถึงเป้าหมาย ฝันใดที่ยังไม่ได้ลงมือ ใดถูกใดผิด แม้จะยังไม่รู้ ได้ใช้เวลาดีกว่าไม่ได้ลอง

อยากใช้เวลาท้าพิสูจน์เรื่องอะไร อยากอ้อยอิ่งอยู่กับความหอมหวานประเภทไหน หรืออยากเป็นช่างย้อมสีเส้นใย ก็ไม่ใช่เรื่องที่จะปลุกเสกได้ จะสร้างปรากฏการณ์ของชีวิตที่ยังผูกติดกับเงื่อนไขของเวลาอย่างไร จะชะล่าใจกับจำนวนเวลาที่โลกมีให้อย่างไรก็เลือกเอา ตามแต่ศรัทธาว่ากันไป จะให้เวลาของเราไปเพื่อสิ่งใดก็ไม่มีใครว่า

ส่วนเวลาของชายหนุ่มช่างในโรงงานย้อมสีเส้นใยคนนั้น ก็พอเข้าใจ Time is Gold ที่หมายถึงความรับผิดชอบอย่างมีความรู้มีวินัย รับผิดชอบด้วยพลังของความกระตือรือร้น อย่างให้ใจ

ชั่วโมงนี้ บนพื้นที่สูงผาชนะได ขอให้แสงของวันใหม่ปีใหม่นี้ฉายแสงสว่างถึงทุกชีวิตให้มีโอกาสได้ทดลอง ให้ความสว่างกระจ่างแล้วเป็นของทุกคน

สวัสดีปี 2023 ได้เวลาเบิกฟ้าใหม่ ขอให้ชีวิตที่มีพลังและเบิกบานเป็นของทุกคน.

เรื่องและภาพ สุมาลี เอกชนนิยม