‘ขุดเขา แต่งกีบ ตีเบอร์’ ชีวิตและงานคาวบอยเชียงราย “ผมมีกินมีใช้เพราะตีนวัว”

หมวกใบโปรดราคาพันหกร้อย รองเท้าสี่ร้อยห้าสิบ แต่มีแปดคู่ เขาเล่าด้วยรอยยิ้มว่ามีบ้างบางทีภรรยาทัก ‘ตีนมีแค่สอง จะมีรองเท้าไว้ทำไมเยอะแยะ’ คำถามนี้ตอบไม่ยากหรอก–ใช่มั้ย ก็คนมันชอบ มันรัก มันอินในรูปลักษณ์อารมณ์คาวบอย

อภิวัฒน์ พุฒจีบ วัย 33 ปี จบสัตวศาสตร์ สาขาโคนมโคเนื้อ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เกิดในครอบครัวเกษตรกรนครสวรรค์ ผ่านการงานมาแทบทุกอย่างเท่าที่ลูกชายคนหนึ่งจะช่วยแบ่งเบาภาระบุพการี ช่วงเรียนรับจ็อบทำงานฟาร์ม ใกล้ชิดม้าในระดับบังคับควบคุม บอกสอนได้ ส่วนวัวนั้นกล่าวได้ว่าโตมาด้วยกัน ผูกพัน ใกล้ชิด ทุกวันนี้ ‘ไร่ลมโชย เชียงราย’ ของเขามีวัว 10 ตัว ม้า 1 แกะ 12 กระต่าย 20 และปลาอีกจำนวนพอกิน เหลือขาย

เขาใช้ชีวิตสองที่ คือบ้านพ่อแม่ที่นครสวรรค์ กับเชียงราย ซึ่งเป็นฐานที่มั่นปัจจุบันกับภรรยาและลูกสองคน โดยมีการงานหลักคือเดินทาง ‘ขุดเขา แต่งกีบ ตีเบอร์’ ทั่วภาคเหนือ ด้วยอัตราค่าจ้างคุ้มเหนื่อย แลกกับความเสี่ยงโดนขวิดโดนเตะซึ่งเคยได้เลือดอาบหน้ามาแล้ว และกับอีกบางคอกรั้วเวที เกือบเอาชีวิตไม่รอด

คนไม่มีเล็บก็ยืนได้ แต่วัวควายยืนได้เพราะกีบ–นี่เป็นเหตุผลว่าเมื่อมีปัญหา ก็จำต้องเรียกหมอมาแต่งกีบ หรือทำแผล กรณีที่สัตว์ได้รับบาดเจ็บ ยิ่งในสายวัวประกวดพัฒนาสายพันธุ์ เป็นที่รู้กันว่ามองข้ามกีบไม่ได้ กีบคืออวัยวะที่ต้องใส่ใจตกแต่ง ดูแล

ส่วนเขา ถ้าไม่ขุดออก มันอันตรายต่อคนเลี้ยง ต่อสัตว์ด้วยกัน และเข้ารางกินอาหารลำบาก เพราะระบบฟาร์มทุกวันนี้ไม่ได้เลี้ยงไล่ทุ่ง พื้นที่จำกัดจำต้องบริหารให้เกิดประโยชน์สูงสุด

เราๆ ท่านๆ ที่ไม่ได้เลี้ยงโค กระบือ ไลฟ์สไตล์ห่างไอดินกลิ่นหญ้าในฟาร์ม มันจินตนาการยากอยู่เหมือนกันว่าทำไมชาวบ้านเรียกเขาว่า ‘หมอวัฒน์’ งานผสมเทียม ทำคลอด มันยากง่ายยังไง หรือกว่าจะจับวัวดื้อๆ สักตัวเข้าซอง จัดการแต่งกีบ ขุดเขา เขาทำกันอีท่าไหน nan dialogue สัปดาห์นี้ชวนคุณเข้าฟาร์ม ฟังสองข้างทางชีวิตบนถนนซูเปอร์ไฮเวย์ของคาวบอยเชียงราย ผู้มีฝันอันสูงสุดคือตื่นเช้ามา จิบกาแฟ และมองวัวกินหญ้า

ทำงานอยู่กับวัวมาแล้วสักกี่ตัว
หลายร้อย ถ้ารวมทุกอย่าง ทั้งขุดเขา แต่งกีบ ตีเบอร์ ก็ไม่ต่ำกว่าพันตัว ในเวลาประมาณห้าปี เขตภาคกลางภาคเหนือไปมาแล้วทุกจังหวัด ส่วนอีสาน ไปฟาร์มเพื่อนที่อุดรฯ ที่เดียว เพื่อนที่เรียนแม่โจ้มาด้วยกัน มีสัญญาใจกัน ผมไปทำให้เพื่อน เอาแต่ค่าน้ำมัน ค่าแรงไม่เอา ไม่เอาสักอย่าง แต่เพื่อนก็ดูแล บ้านเขาทำสวนทุเรียน มีที่พักและอาหารให้ กลับบ้านมาบางทีเงาะเป็นเข่ง ทุเรียนเป็นเข่ง สัญญาใจคือผมไปแล้ว เขาต้องขึ้นมาหาผมด้วย มาพักผ่อนปีละครั้ง

มีแบ่งเขตงาน ภาคกลาง ภาคเหนือ ?
ทางอีสานคนทำเยอะแล้ว และส่วนหนึ่งพรรคพวกผมอยู่อีสาน ผมเลือกที่จะโยนงานให้เพื่อน แบ่งกันกิน เราไม่กินคนเดียว ถ้ากินคนเดียวอาจได้เยอะ แต่เราไม่มีพวก

รายละเอียดของงานที่ทำคืออะไรบ้าง ยากง่ายยังไง
ขุดเขาคือทำไม่ให้เขางอก ความยากง่ายอยู่ที่ตัววัว ระยะทางไม่ใช่ปัญหา ไม่มีไฟฟ้าผมก็ทำได้ เพราะผมมีตัวแปลงไฟ ใช้แบตฯ รถยนต์ อยู่ในป่าในดอย ผมทำได้หมด ยากสุดคือวัวดุ บางที่ผมขับรถไปกลับร้อยกว่ากิโลฯ ไม่ได้ตังค์สักบาท เพราะไปถึง วัวเขาไม่เชื่อง บางทีเจ้าของบอกว่าเชื่อง แต่มันผิดกลิ่น ไม่เชื่องกับเรา มันชน วิ่งไล่ ชนๆๆ เหมือนหมาจนตรอก วิ่งใส่อย่างเดียว เอาเป็นเอาตายเลยนะ ขนาดลูกมันขวางอยู่ข้างหน้า ชนลูกกระเด็น เพื่อวิ่งมาหาเรา เจอแบบนี้ก็ทำไม่ได้ บางคนขืนทำจนได้ แต่ผม ถ้าเจอแบบนี้จะไม่ทำ เพราะหนึ่งคือผมมีครอบครัว มีลูก มีเมีย จะไม่แบกรับความเสี่ยง ถ้าผมเลือกที่จะทำ คิดว่าเรากับวัวต้องบาดเจ็บกันไปข้าง แบบนี้ไม่เอา มันได้ไม่คุ้มเสีย ถ้าวัวเขาเป็นอะไรขึ้นมา เรารับผิดชอบไม่ไหว หรือถ้าเราเป็นอะไรขึ้นมา มันเสียงาน วันถัดไปที่นัดลูกค้าไว้ ถ้าโดนชนเจ็บ เข้า รพ. อาทิตย์นึง เราเสียงาน

เคยเจ็บมั้ย
เคยครับ โดนวัวชน หนักสุดคือโดนเตะจมูก กำลังแต่งกีบ ตอนนั้นผมทำงานอยู่สหกรณ์โคนมแม่โจ้ เชียงใหม่ เป็นสัตวบาล แต่งกีบวัว ไปกับเพื่อนสองคน กำลังเจียได้ที่ แต่ซองมันไม่มาตรฐาน ที่ล็อกขาหลังไม่แข็งแรง มันโยกได้ เวลาวัวดิ้น ด้วยความที่เป็นวัวนม เราคิดว่าเชื่อง ปกติน้อยมากที่วัวนมจะเตะ ตัวนั้นมันไม่เชื่อง จังหวะที่แต่งขาหลัง กำลังเพลินๆ ก้มไปก้มมา พอมันยกขาปุ๊บ กระแทกเข้าจมูกเลย เลือดไหลเป็นแก้ว ผมลุก ถอยได้สองก้าว ล้มพับเพียบเลย เหมือนเราปิดทีวี หน้าจอดับ เรามองไม่เห็นอะไร เพื่อนประคองไป รพ. อุ้มซ้อนท้ายมอไซค์ ดับสองสามนาทีและฟื้น ช่วงแรกชา ไม่เจ็บ แต่เลือดออกเยอะ หมอถามว่าไปโดนอะไรมา ผมบอกทะเลาะกับวัว มันเตะจมูก หมอก็งง เคสแปลก คนบ้าอะไร อยู่ดีๆ ไปให้วัวเตะจมูก เราทำงานแบบนี้ไง มันเสี่ยง โชคดีที่เอกซเรย์แล้วกระดูกไม่หัก ไม่เป็นไร แต่ก็ระบมไปหลายวัน นั่นคือหนักที่สุด แล้วมีวัวเตะมือบวม หินเจียสะบัด ได้เลือด ใส่ถุงมือแล้วก็โดน มันกินมือ โดนบ่อย มือจะเป็นแผลเป็นเยอะเพราะใบแต่งกีบมันคม ก็มีโดนมือบ้าง ทั้งที่ระวังแล้ว แล้วมีเหตุการณ์ที่เกือบตายที่สุด มีคอกนึง คอกวัวเละ มีแต่โคลน ผมใส่รองเท้าบูทเดินเข้าไป จมครึ่งแข้ง เราถอนตีนออกมา บูทจะไม่ตามตีนออกมา มีแต่ตีน มันฝังโคลน ผมเข้าไปจะคล้อง ยืนอยู่ห่างๆ สองสามเมตร มันเห็นเราถือเชือกไป มันวิ่งไล่เลย ตัวนี้คลอดลูกเองไม่ได้ ปวดท้องจะคลอด เครียด เจ้าของโทรฯ ตาม บอกเชื่องมาก ผมถือเชือกไป มันวิ่งเข้าหา พอมันมา ความที่เรายังไม่โดนชน เราถอยหลัง จะหนีมัน แต่ติดขี้โคลน เลยล้ม พอล้ม มันมาถึงปุ๊บ ขวิดปั๊บๆ แต่เขามันสั้น ถ้าเขายาว ผมไส้แตกไปแล้ว มันถูโดนหน้าท้อง แต่เราก็หนีด้วย เจ้าของทำอะไรไม่ถูก เงอะงะ ลูกน้องผมก็ตะลึง ตอนหลังเอาไม้ขว้างมันไป ลูกน้องมาลากผมออก ขี้โคลนเต็มตัว แต่ไม่เจ็บอะไร มันเฉี่ยวตรงหน้าท้อง เราพยายามทำให้ได้ ถ้าเราไม่ช่วยมัน เขาเอาเข้าโรงฆ่าแน่นอน ถ้าลูกตายคาท้องนี่จบเลย เลยพยายามเอาให้ได้ เราอยู่นอกคอก กับงานพวกนี้จำไว้เลยว่าอย่าประมาท เขาบอกวัวเชื่องแค่ไหน ก็อย่าไปเชื่อ เราเอาไผ่ยาวๆ เหมือนตกเบ็ด ยื่นคล้อง เลือกที่จะไม่เข้าไปในคอก คล้องแล้วค่อยดึงเข้าซองบังคับ แล้วช่วยคลอดได้ ลูกตัวเมีย จับกินนม ปล่อยออกจากคอก จบ เราไม่ยุ่งเพราะมันดุ เสร็จแล้วก็แยกย้าย นั่นคือนาทีใกล้ตาย โดนวัวขวิด มันเป็นนาทีชีวิตที่โคตรตื่นเต้น

นาทีนั้นคือยังสติพร้อม ?
ใช่, ถึงบอกว่าทำอาชีพนี้ ทั้งที่เราระวังแล้วระวังอีก มันก็ไม่แน่นอน แล้วทำอาชีพนี้ ผมบอกเลยว่าอย่าไปบ้าตามเจ้าของ มาถึง จับเลย มันเชื่อง เรียบร้อยทุกราย ถ้าบ้ายอตามเจ้าของ เสร็จ บางทีเขาบอกว่าไม่ดุ ผมบอก ลุง ถ้ามันขวิดผม ผมตีชักเลยนะ วัวลุงตาย อย่ามาโทษผมนะ ผมตีตายเลยนะ บางทีผมบอกลูกน้อง หาไม้หน้าสามเตรียมไว้ ขู่เจ้าของ เขาบอก ไม่เป็นไรๆ เดี๋ยวลุงจับให้ คือเราเลือกที่จะออกตัว ถ้าคอกไหนที่ดุ เราบอกให้เขาคล้องเชือกไว้ เดี๋ยวจากนั้นผมทำเอง ถ้าไม่ทำแบบนี้ ไปถึง มันวิ่งใส่ ..ต้องระวังครับ ชีวิตเรา และมันมีประเภทที่ว่าไปแล้วไม่ได้ทำ เขาให้ไปผสมเทียม แต่คอกมันไม่แข็งแรง เอาไม้ผุๆ พังๆ มาทำ วัวฝูง มี 20  กว่าตัว มันตื่น เราไป กำลังคล้องเชือก คล้องทีแรกไม่เข้า จะคล้องใหม่ มันวิ่งชนรั้วพัง วิ่งเข้าป่า ขึ้นเขาไปเลย เรามีงานต่อ บอกเขา ผมทำอะไรไม่ได้นะพี่ ผมต้องไปต่อ ถ้ามัวงมอยู่กับวัวตัวเดียว แล้วอีกสี่ห้าตัวที่รออยู่ก็ไม่ต้องทำพอดี ไม่ได้งานได้การแน่

ที่ยากคือวัว ไม่ใช่งาน ?
ใช่ๆ หลักๆ คือนิสัยวัว อย่างอื่นไม่ใช่ปัญหา

เนื้องาน ทำมาสี่ห้าปี ถือว่าเอาอยู่ ?
ห้าปีคือนับแค่ช่วงที่ผมออกมาทำเอง ไม่นับตอนอยู่สหกรณ์ นับแค่ที่ผมออกมาลุยโดยไม่มีเงินเดือนกิน เพราะเราทำเอง

ตอนไปเรียนแม่โจ้ เพราะอะไร ทำไมเลือก
บ้านผมเลี้ยงวัว วัวหูยาวราคาแพง เป็นกระแสเหมือนควายสมัยนี้ ตัวหนึ่งเป็นแสนสองแสน พ่อไปงานประกวดวัวบ่อย บ้านผมอยู่ใกล้ลพบุรี พ่อพาไปดู เราชอบและตั้งธงไว้ว่าอยากไปเรียน ก่อนไปเรียนที่เกษตรฯ สิงห์บุรี อีกสองวันจะส่งตัว วัวผมคลอดลูกออกมาเป็นตัวเมีย ผมคุยกับลูกวัวว่า อีหนู เดี๋ยวพี่จะกลับมาผสมเทียมให้ เอ็งเป็นสาว หรือติดสัดเมื่อไร พี่จะมาผสมเทียมเองกับมือ ตั้งแต่นั้น ตั้งหน้าเรียน หลังหอวิทยาลัยเกษตรเป็นฟาร์มโคนมโคเนื้อ เราพยายามไปหาความรู้ ไม่ใช่เด็กฟาร์ม แต่ไปทุกวัน เพราะเราใฝ่ ขี่จักรยานไป พอ ปวช. 3 อาจารย์เห็นว่ามันพอใช้ได้นี่หว่า เลยให้ย้ายไปในหมวดงานฟาร์ม เขาเรียกเด็กคอกวัว เลยได้ทำทุกอย่าง อาจารย์ผมเป็นหมอผสมเทียม รักษาวัวที่สิงห์บุรี ตกเย็นมาผมไปกับครู ไปผสมเทียม แต่งกีบ อาจารย์ที่เกษตร สิงห์บุรี มากกว่า 60% จบจากแม่โจ้ เขาแนะนำผมว่าหลังจบ ปวส. ให้ไปต่อแม่โจ้ อีกอย่าง ช่วงเรียนสิงห์บุรี มีงานที่แม่โจ้บ่อย อาจารย์พาไปช่วยงาน เด็กเสิร์ฟ ทำวัวหัน เลยคุ้นเคย ..ผมจบสามปีครึ่ง เกือบเต็มโควต้าสี่ปี เกือบจะรีไทร์เพราะว่าไม่สนใจ ไม่ชอบอ่านหนังสือ อ่านแต่หนังสือวัว หนังสือสอบไม่ชอบอ่าน เป็นคนที่ไม่เคยอ่านหนังสือสอบเลยแม้แต่ตัวเดียว เรียนก็ไม่ค่อยสนใจ ที่แม่โจ้ หลักสูตรวิทยาศาสตร์บัณฑิต คิดดู เราเด็กเกษตร ไม่เก่งวิทย์ฯ คณิตฯ ไปเจอแบบนี้ก็ไปไม่เป็น 

แต่ก็จบมาจนได้ ?
หนักอยู่ครับ เกือบไม่รอด เราเห็นความผูกพันรุ่นน้องรุ่นพี่ บางคนอายุแปดสิบ มานั่งกินกับคนอายุสามสิบ สี่สิบ แทบเป็นพ่อลูก ทำไมมานั่งกิน กอดคอ หัวเราะกัน ผมว่าเออว่ะ เขารักใคร่สามัคคีกันดี รุ่นผมมี  26 คน สาขาโคนมโคเนื้อ คณะสัตวศาสตร์ บางคนจบตามเกณฑ์ บางคนไม่ ผ่านสองปีครึ่งแล้วเหลือไม่กี่คน พอผ่านสามปี อ้าว เพื่อนจบไปหมดแล้ว กูอยู่ยังไงวะ สามปีครึ่งคือเหลือวิชาเดียว การสัมมนาซึ่งเราไม่สนใจ ไม่เข้า เราดื้อ ไม่ไปเลย แต่พอเพื่อนจบหมด เลยต้องเอา กลั้นใจ ผมทำงานตั้งแต่ยังเรียนไม่จบ ทำที่สหกรณ์โคนมแม่โจ้ ตำแหน่งสัตวบาล

ปักธงมาตั้งแต่เด็กอยู่แล้ว ?
ใช่, ครอบครัวเราเลี้ยงวัวฮินดูบราซิลที่ดังๆ เลี้ยงตั้งแต่รุ่นยาย โซนบ้านผมมีวัวนำเข้าเยอะ และดังมาก เหมือนควายตอนนี้ สู้ราคากันสนุก

แล้วที่บอกตั้งใจจะกลับไปผสมเทียมให้วัวที่บ้าน ได้ทำมั้ย
ทำครับ ตอนเรียนเกษตร สิงห์บุรี ผมอยู่คอกวัว เขาสอนผสมเทียม อาจารย์เป็นหมอผสมเทียมในพื้นที่สิงห์บุรี เขามีถังน้ำเชื้อ เวลามีงาน เขาเรียกเราตลอด พาไป อันนี้ทำแบบนี้ๆ เขาแนะนำ ได้วิชาเยอะช่วง ปวช. ปวส. มหาลัยไม่ค่อยได้เพราะเด็กเยอะ เสาร์อาทิตย์รับจ้าง อาจารย์มีฟาร์มอยู่ชัยนาท รับไป เย็นมาส่ง ค่าจ้างเมื่อก่อนวันละ 125 บาท

ทุกวันนี้ งานที่ถนัดสุดคืออะไร
ผมเริ่มฝึกผสมเทียมก่อน แต่งกีบมาทีหลัง จบแล้วถึงทำ ที่สหกรณ์แม่โจ้ ไม่มีใครแต่งกีบวัว แต่สมาชิกวัวเจ็บเท้า ต้องทำ ถ้าไม่ทำ มันล้ม ต้องขายทิ้ง มันเสียหาย ถ้าแต่งกีบ พักฟื้นอาทิตย์หนึ่ง กลับมารีดนมได้ปกติ เพราะถ้าวัวเจ็บกีบจะยืนได้ไม่นาน ทำให้การกินน้อย สารอาหารไม่พอ สร้างนมไม่พอ

ถ้าจัดลำดับความถนัดงาน.. ?
แต่งกีบ ขุดเขา ตีเบอร์ หลังๆ ผสมเทียมน้อย แต่ไม่ลืม น้อยเพราะเราเดินสายต่างจังหวัดบ่อย การผสมเทียมมันมีกำหนดเวลาตายตัว สมมุติ นับเวลายืนนิ่ง ให้ตัวอื่นปีน สมมุติวัวตัวนี้จะเป็นสัด เช้า ไล่ปีนตัวอื่นก่อน ตัวอื่น มันไล่ปีน พอบ่าย สอง สาม ยืนนิ่ง ตัวอื่นขึ้นขี่ มันก็ไม่หนี นั่นคือนับชั่วโมงจากตรงนั้นไป 12 ชม. ถึงผสมได้ แต่ต้องไม่เกิน 18 ชม. ถ้าเราอยู่ต่างจังหวัด เขาโทรฯ มา ผมบอก โทรฯ หาคนอื่นเลย เพราะกลับไม่ทัน กั๊กงานไม่ได้ ฝืนไม่ได้ ชั่วโมงไม่พอดีมันก็ไม่ติด งานผมคาดเดาเวลายาก แต่งกีบบางตัวกว่าจะจับได้ ช้า คอนโทรลเวลาไม่ได้ หลังๆ มาเลยผสมเทียมน้อยลง แต่ไม่ลืมหรอกเพราะทำมานาน 

โดยเนื้องานต้องอยู่กับฝุ่นกับของเหม็นเยอะเหมือนกัน ?
แต่งกีบเป็นงานที่สกปรกที่สุด มีผลต่อเสียต่อสุขภาพที่สุด และแต่งกีบ เราต้องก้มๆ เงยๆ ทำงานพวกนี้นานๆ ปวดหลัง สองคือฝุ่น ที่เราเจีย เหมือนคนเลื่อยไม้ เจียแล้วมันออกมาเป็นฝุ่น เศษ กระเด็นใส่หน้า กันไม่อยู่ ใส่แมสก์ก็ยังเข้าตามซอก วิธีแก้ไม่มี เอาว่าเราจะทำไงให้มันเข้าจมูกน้อยสุดแค่นั้นเอง 

กลิ่นมาจากไหน
ตัวที่เป็นแผล มีหนอน กีบเน่า ตัวเราก็พลอยมันเหม็นเน่าไปด้วย แต่ผมมีชุดปฏิบัติการ ชุดหมี เวลาทำงานใส่ชุดหมีเพื่อป้องกันกลิ่นระดับหนึ่ง ทำงานเสร็จ ถอดชุดหมีออก ใส่ชุดธรรมดา พอช่วยได้ ส่วนอื่นๆ เปื้อนเยอะ ยิ่งช่วงหน้าฝนเละมาก งานเกี่ยวกับวัวยังไงก็เปื้อน เปื้อนขี้วัวนี่คือชินแล้ว เป็นเรื่องธรรมดา แต่งกีบอยู่ วัวขี้ใส่หัวก็มีครับ

อาชีพนี้เขามีหางานกันยังไง
บอกต่อ สมัยก่อนทำนามบัตร เชื่อมั้ย อาชีพผม คนแถวบ้านยังไม่รู้ว่าผมทำได้ บางคนวัวเจ็บ เป็นอะไรนิดหน่อย ขายทิ้งแล้ว กลัวมันตายในคอก กลัวขาดทุน แค่ขายทิ้งก็ขาดทุนอยู่แล้ว จากหกหมื่นเหลือสามสี่หมื่น ทีหลังบอกผม ถ้าวัวเจ็บขา ฉีดยา สองวันสามวัน ถ้าไม่หายก็ไม่ต้องฉีดแล้ว ต้องมาดูกีบ อาจเจ็บกีบ แต่งแค่พันห้าสองพัน คุณไม่ต้องขายขาดทุน วัวตัวละหกหมื่น พอมันเจ็บ ชิงขายสามหมื่นกว่าบาท ขาดทุนเยอะ พอรักษากีบ เป็นแม่วัวก็กลับมามีลูกได้ปกติ ใช้ชีวิตตามเดิม

กีบวัวกับควายเหมือนกันมั้ย
ควายกีบบางกว่า เจียลึกเหมือนวัวไม่ได้ แล้วองศากีบวัวจะตั้งกว่า กีบควายจะเอนๆ นอน สรีระกีบควายไม่เหมือนวัว เพราะอยู่ในปลัก ยืนในโคลนเยอะกว่าวัว การยืนไม่เหมือนวัว

ทุกวันนี้รับงานทั้งสองอย่าง ?
ใช่, โค กระบือ แพะ แกะ แต่มากสุดคือวัว

ตกลงหางานยังไงนะ
เมื่อก่อนเน้นแจกนามบัตร เราวัยรุ่น ไฟแรง อยากมีลูกค้าเยอะ ไม่เลือกใครเลย ไปหมดทุกที่ พอหลังๆ น้ำมันแพง ไปหมดแบบเดิมไม่ได้ ต้นทุนน้ำมันสูงลิบ พอเราเริ่มชำนาญ เป็นผู้ใหญ่ เรารู้เรื่องการจัดลำดับ สมมุติจะไปชัยนาท มีฟาร์มไหนบ้างที่โทรฯ มาจองคิว เราจดไว้ นั่งเรียง บอกเขาว่าทำตามคิวเพราะงานแต่งกีบ ขุดเขา ตีเบอร์ มันรอเวลาได้ ยกเว้นวัวเจ็บมากๆ รอไม่ไหว ต้องไปทำให้เขา แต่ถ้าแค่กีบยาวเฉยๆ ไม่ได้เจ็บ ไม่มีแผล รอนัดวันได้ ไม่ด่วน เคยมีเคสเหยียบตะปู แล้วมันมีหนอง บวม ถึงแข้ง อันนั้นด่วน ต้องไปเปิดกีบ คว้าน ล้างแผล ทำแผล

ราคาคิดยังไง
ของผมเรตนี้ ยาว สั้น เป็นแผล ก็พันห้าสองพัน อยู่ในนั้นแล้ว รวมค่าเดินทาง แต่ทั้งนี้ต้องเป็นช่วงที่เราผ่านไป คิดราคานี้ เฉลี่ยกันไปกับฟาร์มอื่น ถ้าโทรฯ มา อยู่พิจิตร ให้ไปทำตัวเดียว โห พันห้า ค่าน้ำมันก็หมดแล้ว

งานวิ่งเข้ามาหาเรา ?
ใช่, บางทีมีลูกค้าใหม่ เขาหาหมอแต่งกีบไม่ได้ เขาจะมาตามเรา แรกๆ วิ่งหางาน หลังๆ งานวิ่งหาเรา อย่างผมไปทำ ฟาร์มไหน เราคุยกับเขา สามารถคุยกับเราได้ทุกอย่าง เกี่ยวกับการเลี้ยงสัตว์ ให้คำปรึกษาตลอดยี่สิบสี่ชั่วโมง ไม่ใช่แต่งกีบอย่างเดียว อย่างอื่นไม่ยุ่ง ไม่ใช่ เพื่อที่เขาจะเรียกเราตลอด ดูแลสุขภาพ คนเลี้ยงใหม่ คอกยังไม่เข้าที่ ปรับอะไร วัคซีนไหนดี เราแนะนำ อย่างขึ้นมา จ.น่าน รอบนี้ เขาจะบอกผมแล้วว่า มานอนนี้นะ มีเรื่องปรึกษาเยอะเลย ว่างผมก็ไป ผิงไฟกางเต็นท์ กินกัน คุยกับเจ้าของ เพราะเขาอยากคุยกับเรา

ปรึกษาได้หมด ?
ใช่, สุขภาพสัตว์ การจัดการ ยินดีปรึกษา บางคนเขาไม่รู้จะปรึกษาใคร

คิดตังค์มั้ย
ค่าปรึกษาไม่คิด ผมไม่ได้ออกแรงอะไรเลย แค่พูด

คนในวงการสัตว์นิสัยยังไง
กับลูกค้า ก่อนไปให้บริการ ผมจะแจ้งค่าใช้จ่ายก่อน เวลาเราเดินสาย ผมถามชัดว่าทำอะไรบ้าง กี่ตัว ต้องบอกผม ไม่ใช่ว่า ไปถึง เดี๋ยวโน่นนี่ บ่นว่าแพงเพราะหลายอย่าง เราแจ้งชัด เท่านี้ๆ จะไม่มี โอย พี่ โห ทางเข้ายาก ขับรถยาก ไม่มีเก็บเพิ่ม คิดแค่นี้ตามที่ตกลง ของผมลูกค้าประจำจะถูกกว่าลูกค้าใหม่ บางที่วัวตัวนี้ผอม ผมถ่ายพยาธิให้ ไม่คิดตังค์ เรามียาอยู่ ทำให้เขา แรกๆ มีปัญหาเยอะ เราทำงานใหม่ๆ คุยไม่เคลียร์ บางคนตอนคุยได้หมด พูดง่าย ถึงเวลาจริง คนละเรื่องเลย บางทีโทรฯ นัด ไปถึงแล้ว ผัวจะขุด เมียไม่ให้ทำ จังหวะเมียอยู่พอดี ด่าผัวให้เราฟังอีก หาว่าขุดทำไม ทรมานสัตว์ มีๆ เคยเจอ เขาบอกว่างานเราทารุณสัตว์ แล้วเดินหนีไป เราก็ อ้าว เหมือนด่ากูเลย แต่รอบต่อไป คนที่ว่านั่นแหละโทรฯ มาเอง หมอ มาขุดเขาให้หน่อยนะ ตัวที่แล้วทำดีมาก สวย ..นี่ มันมีหลายฟาร์มที่เป็นแบบนี้ ทำแล้วชอบซะอีก แต่ทะเลาะกับเจ้าของฟาร์มก็เคย เขาบอกวัวไม่ดุ แต่มันขวิดเรา ไม่ดุยังไง ผมไม่ทำแล้วแบบนี้ ทำไม่ได้ ถ้าเกิดผมเป็นอะไรขึ้นมามันไม่คุ้ม ผมเก็บของกลับ เขาหาว่าเราเรื่องมาก จะโก่งค่าตัว ผมบอก ทำไมพูดแบบนี้ ส่วนใหญ่เป็นลูกค้าใหม่ ถ้าคนเก่าเขาจะรู้ว่าเราพูดตรง จริงใจ ไม่มีอะไรแอบแฝง ปัญหาจะเป็นพวกไม่รู้จักเรา ไม่เคยใช้บริการ พอเจอคนพูดตรง รับไม่ได้ ไม่พอใจ เอาเงินเป็นใหญ่ ผมบอกเลยว่าต่อให้รวยขนาดไหน ถ้าผมไม่ทำคือไม่ทำ บางทีเขาว่า วัวเขายาว ให้เราขุดจนโล้น ตัดเขามันออก ถามเราว่าจะเอาเท่าไร สองสามพันก็ให้ ผมบอกว่าทำไม่ได้ เขาว่าทำไม หมอทางอีสานเขายังทำได้ ไม่มีความสามารถเหรอ ผมบอก ถ้าจะทำก็ทำได้ ถ้าไม่คำนึงเรื่องทรมานสัตว์ เขามันใหญ่เท่านี้แล้ว ผมเลือกที่จะไม่ทำ เขาบอกมี 20 ตัว เอาเท่าไร ว่ามา สามสี่หมื่นก็ให้ ผมไม่ทำ เขาบอกหมออีสานทำได้ ผมบอก ไปเรียกเขามาทำ ผมไม่ทำ คือเราอยู่ในพื้นฐานของความเห็นใจสัตว์ด้วย ผมไม่ได้ทำเพื่อความสะใจ เราทำเพื่อหาเลี้ยงชีพและครอบครัว เอาแค่พอประมาณ ไม่ได้ทำจนแบบ โห วัวตัวนี้ดื้อ เอาให้หนัก ไม่ใช่ ไม่ได้นะ สัตว์ใหญ่ เราก็เลี้ยงวัว ต้องเข้าใจนิสัยวัว 

ทุกวันนี้เน้นอยู่กับลูกค้าประจำ ?
ลูกค้าใหม่ก็มีเพิ่ม แต่ไม่หวังมาก เพราะแค่ลูกค้าประจำก็ใช้กันทุกปีอยู่แล้ว

วิ่งอยู่กี่จังหวัด ทุกวันนี้
ประจวบฯ อุดรฯ อ่างทอง อยุธยา สิงห์บุรี ลพบุรี เพชรบูรณ์ นครสวรรค์ ชัยนาท กำแพงเพชร สุโขทัย พิจิตร อุตรดิตถ์ ภาคเหนือทั้งหมดนั่นแหละ น่าน เชียงราย เชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง หลังๆ ลำปาง โยนให้น้องทำ แต่งกีบ เขาทำได้ พวกกัน ตอนแรกเขาไม่ทำ เราขึ้นไป พอเขาทำ เราโยนให้เขา พะเยา ก็มีลูกค้า

ถ้าลองย้อนไปดูสักเมื่อห้าปีก่อน ปริมาณคนเลี้ยงสัตว์เพิ่มขึ้นหรือลดลง
เพิ่ม อย่างควายนี่เห็นได้ชัด วัวเลือดร้อยก็เพิ่ม เพิ่มเพราะพืชผลการเกษตรราคาตกต่ำ ย้ายมาจากพืช บางคนเลี้ยงเสริม บางคนเลิกทำนา มาเลี้ยงสัตว์ แพะ แกะ ช่วงโควิด คนที่ทำงานในเมือง มีเงินเดือน บางคนเจอโควิดต้องหยุดงาน พักยาว ใครติดช่วงนั้นสังคมรังเกียจมากนะ ต้องหยุด กักตัว นั่นแหละคนเขาเริ่มมาคิด การมีโรคระบาด ต่อให้คุณรวยขนาดไหน ถ้าเจอโรคระบาดมันลำบาก แม้แต่ของกิน ก็หายาก โควิด กักตัว สั่งแกร็บ ก็ไม่ไปส่ง เขารังเกียจ แต่บ้านนอกเรา ปลูกพืช หากินได้ บ้านนอก อสม. เอาข้าวมาให้ ไม่อด

โควิดเจอผลกระทบเยอะมั้ย
ไม่มีผลกระทบกับผม เพราะเราเว้นระยะห่างจากเจ้าของ แอลกอฮอล์ เช็ดมือตลอด ใส่แมสก์ตลอด เคยไปบางฟาร์ม สามวันผ่านไป รู้ว่าเจ้าของติดโควิด ผมนี่ใจเสีย แต่โชคดีเราไม่ติด ผมยังไม่เคยเป็น ฉีดไปสองเข็ม

ความสนุกของงานนี้คืออะไร
เดินทางไปพบปะผู้คนร่วมอาชีพ ผมไม่ใช่ทำโดยไม่เป็นเกษตรกร ผมคือเกษตรกรคนหนึ่ง ตอนนี้จะบอกว่าทำงานพวกนี้เสริมก็ได้ เพราะไม่ได้ทำทุกวัน สมัยก่อนวิ่งทุกวัน เขาโทรฯ มา เราไป ไม่จัดสรรเวลาเลย แต่พอมีครอบครัวต้องจัดเวลา เคลียร์งาน และพักยาว พอมีนัดใหม่ เรารอก่อน นัดหลายฟาร์มแล้วค่อยจัดคิว เรียงลำดับว่าจะไปไหนก่อน ทำ หยุด พักยาว ตอนนี้ก็มีเกือบสามสิบฟาร์มที่จองคิวไว้ แต่ฟาร์มหนึ่งอาจไม่เยอะ ขุดเขาตัวเดียวก็มี ใช้เวลายี่สิบนาที เสร็จ ชีวิตผมทุกวันนี้มันเสียเวลาเยอะไปกับการเดินทาง ขับรถ ทำงานไม่เกินห้าหกชั่วโมง นอกนั้นขับรถ อยู่กับรถ

ที่สนุกคือ..
ได้คุย แนะนำ ผมชอบคุย เจอคนหลายประเภท ทั้งมีตังค์ สปอร์ต ดูแลเราดี และสปอร์ต แต่ไม่มีตังค์ ก็มี อยากจ่าย อยากให้ แต่ด้วยสภาพบ้านเขามันแย่ ผมเคยเจอคนแก่ ทำขนมบ้าบิ่นขายหน้าสถานีรถไฟ ทำเสร็จ แกควักตังค์มาจะจ่าย ผมบอก ผสมฟรี ถ้าเราได้น้ำเชื้อจากกรมปศุสัตว์ เพื่อช่วยเกษตรกร เราไป แน่นอว่าเสียค่าน้ำมันสองสามร้อย ถ้าเขามาหาผมที่บ้าน ทำฟรี แต่กับคนนี้ผมไม่เก็บตังค์ เขาก็ให้ขนมมากิน งานวัด โรงเรียน มหาลัย พวกสัตว์ที่เป็นของหลวงทั้งหมด ผมไม่คิดตังค์ เพียงแต่ว่าทางวัด ทางโรงเรียนก็เลี้ยงข้าวผมหน่อย ไปต่างจังหวัด หาที่พักให้ผมหน่อย งาน ผมทำให้ฟรี ถือว่าทำบุญ ..ผมไปหลายที่ นับถือทุกคน ลูกค้าเหมือนญาติที่ทำให้เขาแล้วเราคิดตังค์ บางที ช่วงเทศกาล ผมซื้อของขวัญไปหรือเก็บผักจากบ้านไปฝาก บางคนตอบแทนเรา เอาไข่ไปกิน ปลาเค็ม เราแบ่งกันเหมือนญาติ นิสัยผม ไม่ว่าอยู่ไหน ลูกค้ามีปัญหา สามารถตามผมได้ 24 ชม. หรือมาหาที่บ้าน บางทีเหนื่อย ล้า หลับอยู่ มาเคาะเรียกได้

เคยมีมั้ย คนมาเรียกดึกๆ ?
เคย เคสฉุกเฉิน ทำคลอด มดลูกทะลัก เคยเจอแถวบ้าน วัวน้ำคร่ำแตกตั้งแต่ห้าโมงเย็น บ้านนี้ลูกชายเขาเก่ง ปกติทำคลอดเองได้ เลี้ยงวัวเยอะ 50-60 ตัว แต่เคสนี้คือคลอดผิดท่า ล้วงจนเละ ตีสอง จนปัญญา เขาโทรฯ ตามผม ตั้งแต่ห้าโมง ไม่เรียก พอเอาไม่ได้ มาเรียก ผมคิดในใจ แต่เราไม่ว่าเขา เพราะเขาคงไม่อยากเสียตังค์ จากตีสอง ผมไป กว่าวัวตัวนั้นจะออกลูกได้ ตีห้า เออออกจนได้ ผมเปรอะไปทั้งตัว หมดสภาพ ปวดแขน เคสยากๆ กินกำลังมาก อีกวันเราจะเปลี้ยไปทั้งตัว จะฟื้นอีกทีก็ช่วงบ่ายไปแล้ว ทำคลอด ถ้าเจอเคสผิดท่า คอพับ ขาพับ ผิดท่า ต้องใช้แรงเยอะ เราต้องจัดท่า ล้วงเอาเชือกมัด จัดท่า แล้วดึงออก เพราะถ้าผิดท่า ดึงให้ตายก็ไม่ออก รูมันเล็ก

ส่วนใหญ่ไปทำงานตามฟาร์มหรือบ้านคนธรรมดา
ฟาร์มเกษตรกร ฟาร์มใหญ่ก็มี แต่ไม่มาก ฟาร์มใหญ่ทำเป็นระบบ มาตรฐานกว่าชาวบ้านที่บางทีคอกเละ ทำงานยากกว่า ฟาร์มเขาจะมีคนงานช่วย คนส่วนมากเลยชอบไปฟาร์มใหญ่ ได้งานเยอะด้วย ผมก็ว่าดี แต่ถ้าทุกคนคิดแบบนี้กันหมด ใครจะดูฟาร์มเล็ก วัวเจ็บป่วยต้องขายทิ้งงั้นเหรอ ฉะนั้น เราต้องไม่ทิ้งฟาร์มเล็ก อยู่กับรากหญ้าเกษตรกร

วันๆ หนึ่ง เคยทำได้สูงสุดกี่ตัว
แต่งกีบวัวนม 30 ตัว สองชั่วโมง เร็วครับ งานมันไม่ยาก และข้อดีคือไม่ใช่เจ็บแล้วถึงทำ ฟาร์มพวกนี้เขาทำป้องกันมากกว่าแก้ไขปัญหา มันเลยไม่ยาก แค่แต่งนิดหน่อย ทำต่อเนื่องปีละครั้ง ส่วนขุดเขา เคยทำเยอะสุด วันหนึ่งสามสิบกว่าตัว จับ ล้ม คล้อง ล้ม มัดขา ขุด ปล่อย อยู่แบบนี้

ขุดคือ..
ควักเอาออก เหมือนเราขุดหญ้า ขุดตอไม้ เอาออกเพื่อไม่ให้เขายาว ไม่ให้เขางอก ให้หัวโล้น 

มีเขาแล้วทำไม มันเป็นอะไรต้องขุดออก
มันเป็นการจัดการฟาร์มที่ควรทำ แต่ไม่ได้ทำทุกตัว เน้นบางสายพันธุ์

ทำไมต้องทำ
มันไม่เป็นอันตรายต่อคนเลี้ยงด้วยครับ เวลาวัวชน วัวขวิด แค่เอาหัวดัน ถ้าวัวมีเขายาวๆ เราท้องแตกเลย แค่หยอกเบาๆ ปลายเขามาแทง จบ การขุดเขาก็เท่ากับป้องกันอันตรายให้คนเลี้ยง และกับสัตว์ด้วยกัน เวลามันดุ ขวิดกัน อาจแท้งลูก อาจเจ็บ และอีกอย่าง การเลี้ยงในรางหญ้า มันมีช่องลอดให้ไปกินหญ้า ถ้าวัวมีเขา มันเข้าไม่ได้ มันติด ทำให้มีปัญหา หรือบางตัวเหวี่ยงหัวใส่ตัวอื่น เขาต้องเว้นช่วง ห่าง ก็เสียประโยชน์เรื่องพื้นที่ วัวเดี๋ยวนี้ไม่เหมือนเมื่อก่อนที่เขาเลี้ยงไล่ทุ่ง การมีเขายุคก่อนคือป้องกันตัว ปล่อย เมื่อก่อนเขาเลี้ยงแบบนั้น ทุกวันนี้ขังคอกเพื่อให้จัดการง่ายขึ้น ในพื้นที่จำกัด

น่าสนใจว่าอาชีพนี้เวลาหลักๆ คืออยู่บนถนน ?
ใช่ครับ ปกติผมขับเอง ถ้าไม่ไหวจริงๆ ให้คนอื่นขับ 

สนุกกับขับรถอยู่ ?
ไม่สนุกหรอก แต่มันจำเป็น ไม่สนุกเลย บางทีเบื่อ ตาก็ไม่ค่อยดี มองไกลๆ เริ่มไม่ชัด

หลงใหลชีวิตคาวบอยตรงไหน ทำไมชอบแต่งตัวแบบนี้
เริ่มชอบตอนอยู่เกษตร สิงห์บุรี เพราะที่นั่นมีฟาร์มม้า เริ่มจากเพื่อนอยากหารายได้ระหว่างเรียน เขาไปสมัครฟาร์มม้า ห่างจากวิทยาลัยเกษตรกิโลฯ เดียว ผมช่วยขนเสื้อผ้าไปส่งที่พัก ไปถึง เจ้าของชวนกินข้าว คุยกัน เขาถาม เอ็งอยากขี่ม้าเป็นมั้ย ผมบอกว่าอยาก เขาบอก มาสิ จะสอนให้ เราก็ไป เก็บขี้ม้า ทำทุกอย่างครับ ตัดหญ้าให้ม้า ล้างคอก ฝึกม้า อาบน้ำ ใส่อาน ลูกค้ามา ช่วยจูงม้า ม้าใหม่มา ขึ้นลองม้า พยศมั้ย ไม่รู้ ขึ้นลอง  ร่วง ขึ้น ร่วง เอาให้มันนิ่ง ถ้าเรายอม มันจะได้ใจ รอบหน้าเราจะขี่มันไม่ได้ มันรู้ ถ้าไอ้นี่ขึ้น กูดิ้นทีเดียว ร่วง กระจอก มันได้ใจ ม้าเป็นสัตว์ที่เราต้องเอาชนะให้ได้ ถ้าเราชนะ มันจะอยู่ใต้อาณัติเรา แต่ถ้ามันเอาชนะเราได้ ก็เหมือนจ่าฝูง ฉะนั้น เราต้องทำตัวเป็นจ่าฝูงมัน ไม่ใช่ยอมให้มันเป็นจ่าฝูงเรา นั่นแหละม้า เขาสอนให้ผมได้รู้เบื้องต้น จนทีหลัง ไปอบรมเพิ่มที่แก่งกระจาน ผมไม่เซียนนะ แค่พอขี่ได้ สไตล์เวสต์เทิร์น รู้ว่าทำยังไง แต่ไม่ถึงขนาดสอนคนให้เป็นมืออาชีพได้ สอนได้แค่ขี่และไม่ใช่สไตล์คาวบอย บางคนจับเชือก ขี่ได้โดยไม่มีบังเหียน ถ่ายน้ำหนัก เลี้ยวซ้ายเลี้ยวขวา เหมือนมอไซค์ มันรู้ สั่งม้าย่อได้ เดินหน้า ถอยหลัง ขี่ไปเร็วๆ ให้เบรก ลากขา มันทำได้ แต่เราไม่ขนาดนั้น แค่พอขี่ได้ เลี้ยวซ้ายขวา วิ่งเหยาะๆ วิ่งเร็วๆ

เป็นคนไทย เกิดที่นี่ แต่วัฒนธรรมคาวบอยมันของอเมริกัน คุณไปอินจริงจังได้ยังไง
อย่างที่บอก ตอนเรียนเกษตร ผมไปแม่โจ้บ่อย บางทีมีคาวบอยไนท์ อาจารย์พาเราไปด้วย ก็ได้เห็นชีวิต เห็นการแต่งตัว ยิ่งพออยู่แม่โจ้ก็ยิ่งชอบ แม่โจ้ได้ชื่อว่า The Home of Cowboy มีป้ายติดเลย อธิการคนเก่าจบมาจากโอกลาโฮมา เมืองคาวบอย ความที่จบจากนั้น เขาก็เอาสถาปัตย์ต่างๆ มาใช้ที่แม่โจ้ อาคาร รูปปั้นอินเดียนขี่ม้า คันทรี่โรด โรงอาหารคาวบอย มีฟาร์มมหาลัย 906 ไร่ ปลูกพืช ทดสองสายพันธุ์ รั้วคาวบอย สิ่งพวกนี้มันปลูกฝังเรามา

อินแค่ไหน
ไม่แต่งก็ไม่ตายหรอกพี่ ชุดพวกนี้ (หัวเราะ) แต่งทุกครั้งที่มีโอกาส ไม่ใช่ว่าแต่งทุกวัน ผมดูสถานการณ์ กาลเทศะ ไปงานศพ ไม่ใช่แต่งแบบนี้ จริงๆ แต่งนานเข้าก็เฉยๆ แต่ความที่เราชอบเก็บภาพความทรงจำ ก็ถ่ายรูปไว้บ้าง ถ้าไปฟาร์มผม พี่จะเห็นศาลาคาวบอย เอาไว้รับเพื่อนฝูง เอาไม้เก่ามาสร้าง มีหัววัวเหมือนฟาร์มต่างประเทศ ดูยูทูบ ศาลาเขาทำยังไง ดูได้ ทำได้ เวลาขี่ม้าต้องใส่ชุดรัดกุมเพราะมันเซฟ รองเท้าบูท กางเกงยีนส์ เสื้ออะไร ว่าไป

แต่มีรองเท้าแปดคู่ ?
อันนั้นไม่เกี่ยวหรอกครับ (หัวเราะ) ซื้อสมัยเรียน เราไม่ได้หาเงินเอง ก็ใช้โดยไม่คิดเลย จ่ายอย่างเดียว เดี๋ยวนี้เริ่มคิด จะซื้ออะไรที ไม่ไหวโว้ย ยกเว้นถ้าถูกมากๆ ใช้ได้ ก็ซื้อ ไม่เน้นของแพง ผมไม่ติดแบรนด์ สมัยเรียนเคยติด แรงเลอร์ ลีวาย ตอนหลังใส่กางเกงตัวละ 60 รองเท้าแตะ 99 เสื้อแถมปุ๋ยแถมยา แต่งแบบนั้นส่วนใหญ่ ตั้งแต่มีลูก เงินส่วนใหญ่ลงทุนไปกับอุปกรณ์ รถที่ใช้งาน ฟาร์ม อะไรที่เป็นของส่วนตัวไม่เอา ผมไม่ซื้อเสื้อผ้ามาสามปีแล้วมั้ง มีแต่เมียซื้อให้บ้าง ผมไม่ซื้อเลย เก็บของเก่าใช้ ขาดก็เย็บ กางเกงยีนส์ขาดไม่ชอบใส่ เราทำงานแบบนี้ ตัดหญ้า กระเด็นใส่ คัน ถ้าขาด ต้องปะ ถึงใช้ได้ ถ้าไม่ปะคือไม่ใส่ เสื้อบางตัวใส่สี่ห้าปี เสื้อทำงาน แถมปุ๋ย ใส่ได้ ถ้าไม่ขาดก็ไม่เปลี่ยน

เห็นบอกว่าอายุสักสี่สิบ อยากพักแล้ว ทำไม ?
พักการเดินสาย ความใฝ่ฝันสูงสุดของผมคือตื่นเช้ามา นั่งกินกาแฟ ดูวัวกินหญ้าอยู่หน้าบ้าน ถึงเวลาอยากขี่ม้าตอนไหนก็ขี่ได้ เพราะเราไม่ทำงานที่อื่นแล้ว ผมอยากทำฟาร์มก่อนแก่ ถ้ารอหกสิบ เจ็ดสิบ ไม่มีปัญญาทำแล้ว นี่แหละ ที่ว่าทำไมผมต้องรีบคิด บางคนว่าอายุสามสิบกว่าเอง ทำฟาร์มแล้ว คนอื่นเขาไปร้านเหล้า ไปเที่ยวต่างประเทศ ผมว่าการทำฟาร์ม เรารอเกษียณไม่ได้ ผมไม่รอ เพราะว่าถ้ารอวันนั้น มันไม่มีแรง อย่าลืมว่างานพวกนี้ต้องล้มลุกคลุกคลาน วัวสิบตัวปีนี้ ปีหน้าอาจเท่าเดิม หรือมันอาจเพิ่ม หรือตายไปเหลือแค่ห้าก็ได้ ถ้ารอเกษียณ คุณรับได้เหรอที่จะล้มเหลว รับได้มั้ย ถ้าเราทำงานอื่นด้วย ถึงล้ม เรายังมีเงินใช้ มีรายได้อื่นๆ บางคนเกษียณ คิดว่าเอาเงินเก็บสองล้านมาทำฟาร์ม คนแบบนี้จะทำอะไรได้ไม่เยอะเท่าผม เพราะผมทำตั้งแต่อายุสามสิบ กว่าจะหกสิบผมนอนกินแล้ว วัวเลี้ยงตัวเองได้ เลี้ยงครอบครัวผมได้ เราไม่ต้องลองผิดลองถูก เราล้มตอนหนุ่มดีกว่าล้มตอนแก่ ล้มตอนแก่ลำบาก ลุกไม่ไหว จะลองผิดลองถูกได้อีกกี่ครั้ง ผมเลยทำตอนนี้ พออายุเยอะก็พัก ปล่อยทุกอย่างรันไปตามระบบ ฟาร์มมีรายได้มาเลี้ยงเรา มีผลผลิต ไม่ต้องลองผิดลองถูกเพราะตอนหนุ่มลองมาเยอะแล้ว

คุณคิดว่าฟาร์มเลี้ยงตัวเองได้ หาเงินกับมันได้ ?
ได้ครับ ของผมอยู่ช่วงลงทุน เพิ่งสามปี ฟาร์มต้องห้าปีขึ้นไปถึงเริ่มคืนทุนบ้าง แต่ไม่ทั้งหมด ห้าปียังเลี้ยงเราไม่ได้ เราควักเนื้อบ้าง หาให้มัน เป็นสิบปีโน่นถึงจะอยู่ ฟาร์มหลายปัจจัย สัตว์ การตลาด ภูมิศาสตร์ด้วย น้ำท่วมถึงมั้ย ที่ลุ่มที่ดอน

การตลาดก็จำเป็นต้องรู้ ?
ไม่รู้ จะไปขายที่ไหน จุดยืนเรา เลี้ยงเพื่ออะไร ความชอบเหรอ เราชอบแล้วคนอื่นชอบมั้ย อย่างผมเลี้ยง ผมชอบ ถ้าเมียไม่ชอบ แม่ยายไม่ชอบ ผมก็เลี้ยงไม่ได้ เพราะต้องอาศัยเขาช่วยดู ตอนผมไม่อยู่ ต้องดูให้รอบว่ามันขัดกันมั้ย ถ้าขัด มันไม่รอด ไหนจะต้องดูตลาดอีก คนเขาชอบแบบไหน ต้องดูด้วย ไม่ใช่เอาแต่ใจอย่างเดียว สัตว์ที่เขาไม่ชอบ มันก็ไม่มีตลาด กระจายความเสี่ยง เลี้ยงหลายอย่างได้ก็ดี ไม่ใช่เอาวัวอย่างเดียว ถึงเวลาราคาตก มีปัญหา แกะ กระต่าย ปลูกพืช เสริมหลายทาง

ตั้งใจทำฟาร์มให้คนมาซื้อ หรือมาเที่ยวมาดู ?
ธงหลักคือขายผลผลิต แต่ถ้าคนจะมาเที่ยว มาดู นั่นคือผลพลอยได้ อาจเก็บตังค์ค่าดูนิดหน่อย ที่พัก ทำเพิ่มขึ้นมาดีมั้ย มันไม่ใช่งานหลัก แต่อาจทำบ้านพักสองหลัง สำรอง เผื่อๆ ไว้ เพราะถ้าทำให้คนมาเที่ยวอย่างเดียว ไม่รอดหรอก เหมือนผักชีโรยหน้า ลองนึกถึงตอนคนไม่มาสิ คุณจะกินอะไร ของผมคือมันเป็นอาชีพเรา การที่คนจะมา ไม่มา แล้วแต่เขา ผมไม่ทุกข์ไม่ร้อน เขามาก็ดี เป็นรายได้ส่วนเสริม

ไม่เน้นท่องเที่ยว ?
ใช่, เที่ยวแค่ส่วนเสริม เราเลี้ยง เราปลูกทุกอย่างที่เรากิน ปลา ถ้าขายไม่ได้ เรากินได้ อย่างน้อยไม่มีต้นทุนไปซื้อ พ่อตาทำนาก็แบ่งข้าวไว้สีกินเอง กระต่าย กิน ปลา มีแล้ว ตัวโตแล้ว ปล่อยไว้สองปีจนมีลูกหลานแล้ว ทุกวันนี้ไม่ต้องซื้อปลากิน แม่ยายชอบหาปลา หาเก่ง บ้านผมอยู่ติดอ่างเก็บน้ำหนองหลวง เชียงราย แต่ละปีกรมประมงเอาพันธุ์ปลามาปล่อย มีช่วงที่ห้ามจับ รอมันโต พอโต เปิดให้จับ ปล่อยมาตามแหล่งน้ำ แม่ยายชอบไปหาปลา แบ่งไว้กินบ้าง ขายบ้าง ถ้าช่วงไหนไม่หา ก็เอาปลาในบ่อกิน เพื่อนมา ตกมาย่างเลี้ยงเพื่อน มันสด ปลาของเราเอง ปลูกไม้ผล มะพร้าว กล้วย มะม่วง ถ้าพื้นที่พร้อมกว่านี้ เป็นสัดส่วน ล้อมรั้ว จะทำแปลงผักอีก  ตอนนี้ทำสนามเด็กเล่นให้ลูก ยังไม่เสร็จ ตั้งเสาแล้ว เหลือโครงหลังคา ลูกคนโตสี่ขวบ คนเล็กขวบหน่อยๆ ห่างกันสามปี

หลังอายุสี่สิบไปแล้ว ฟาร์มที่คิดไว้จะเป็นยังไงบ้าง
มีทุกอย่างที่เราใช้ในชีวิต มีผักกิน เลี้ยงเป็ดไข่ กินได้แล้ว บางคนบอกว่าผมเคยทำงาน ได้เงินเดือนเป็นแสน มาแบบนี้จะอยู่ได้ไง เขาเอาเงินเป็นที่ตั้ง ลูก ให้แม่เลี้ยง เมียอยู่บ้าน ตัวเองปีหนึ่งเจอลูกสองครั้ง สงกรานต์กับปีใหม่ ถามว่าผูกพันเหรอ ก็ไม่ อีกอย่าง พอคนที่ทำงานได้เงินเดือนเยอะ ภาระก็จะเยอะ ผ่อนโน่นนี่ หนี้บัตรเครดิต เป็นผลพวงให้ลาออกไม่ได้เพราะหนี้เยอะ แต่ผมทำงานขุดเขา แต่งกีบ เฉลี่ยได้เดือนละแปดหมื่น ทั้งปีนะ บางเดือนพีคๆ ได้แสนสาม แสนสี่ ต่อเดือน

หักค่าน้ำมันหรือยัง
ยัง ค่าน้ำมันเดือนละสองหมื่น อุปกรณ์หยูกยาห้าหกพัน ก็โอเค พอผมมีลูก ลูกอยู่เชียงราย ผมจะเอาแต่วิ่งทำงานไม่ได้แล้ว ก็ต้องมาหาลูก ผมไม่อยากห่างเขา อยากได้ความผูกพัน เมียพูดให้คิดเยอะ เค้าบอก ตัว จะเอาแต่ทำงานไม่ได้นะ เงินสำคัญ แต่ลูกสำคัญกว่าเงิน เพราะต่อให้มีเงินเยอะ ถ้าลูกไม่รักเรา มันก็เปล่าประโยชน์ ทุกวันนี้เราทำให้ลูก อยากให้เขาสบาย ลูกโต เริ่มเรียนรู้ เขาจะจดจำเรา ผมต้องมาเชียงรายบ่อย เมื่อก่อนผมมาเชียงรายปีละสามครั้ง เจอหน้าลูกปีละสามครั้ง แต่เดี๋ยวนี้ผมอยู่เชียงรายกับนครสวรรค์เท่าๆ กัน คือกลับไปเคลียร์งาน แล้วมาหาลูก ทีนึงไม่ต่ำกว่าสองเดือนครึ่ง อยู่นานเลย ช่วงที่มาหาลูกบางทีมีงาน แต่ไม่เยอะมาก งานทางภาคกลางเยอะกว่างานภาคเหนือ บางเดือนผมไม่มีรายได้ ไม่มีงาน เพราะลูกค้ายังไม่เรียก แต่ผมทำเสริม ตีเบอร์ ไม่เยอะ อาจได้หมื่นหรือพัน ผมเคยแล้ว อยู่ได้ ผมเชื่อว่าทุกอย่างจะรันไปตามระบบ การใช้ชีวิตเป็นไปตามขั้นตอนของมันเอง เราไม่รู้อนาคตจะยังไง ก็พยายามเซฟ เมียบอก ใช้เงินเบาๆ นะ ผมก็พยายาม เวลาผมทำงาน ลูกค้าจ่ายตังค์ ผมให้เบอร์บัญชีเมียเลย เพราะผมเก็บไม่อยู่ ใช้จ่ายเยอะ บางทีซื้อวัว ให้เมียเก็บดีกว่า ถ้าเมียไม่ช่วยเก็บตังค์ ผมคงไม่มีวัว ไม่มีฟาร์มแน่นอน เงินจะหายไปไหนไม่รู้ ใช้ไปเรื่อย ทองตอนแต่งงานก็ไม่เหลือ ขายหมด เอาเงินไปซื้อวัว มอไซค์วิบาก แปดเก้าหมื่น ผมเคยมีนะ เมื่อก่อนตอนทำสหกรณ์โคนม อยากเท่ อยู่บนดอย ถึงเวลามีครอบครัว มีลูก ความเท่กินไม่ได้ครับ ตัดใจขาย ผ่อนมาเบ็ดเสร็จแสนสอง ขายได้หกหมื่นกว่า เอาตังค์มาซื้อวัวเลือดร้อย สภาพผอม ตาบอดข้างหนึ่ง แต่ไม่มีผลต่อการให้ลูก ให้ได้อยู่ ก็โอเค ยอม ความเท่มันพอแล้ว เชื่อมั้ยพี่ ผมถึงขนาดคุยกับเซลส์รถฮาร์เลย์แล้ว ผมชอบไง คุยกับเมีย ตัวถูกสุดคือห้าแสนกว่า คุยเรียบร้อยว่าจะเอา แต่เรื่องของนะ ไม่ว่าอะะไร ถ้าเราอยากซื้อ ซื้อโดยไม่คิด เราจะได้เลย แต่หลังจากนั้นจะทุกข์มาก โดยเฉพาะถ้าเกินความจำเป็น เกินเอื้อม แต่เมียผมเค้าเข้าใจพูด บอกว่าเดี๋ยวดูก่อนเนาะ เผื่อเซลส์คนอื่นให้ราคาดีกว่านี้ รอผ่อนถูกหน่อย โปรฯ เยอะ ดึงๆ ผมให้ค่อยดูไป จนผ่านไปหลายเดือน ผ่านไปเป็นปี กูไม่เอาแล้ว (หัวเราะ) จนเราเบื่อไปเอง ถามว่ามีแล้วจะขี่ไปเที่ยวไหน แฟนถามสั้นๆ ว่าเธอมีเวลาเที่ยวเหรอ ทุกวันนี้ไม่มีจริงๆ มีแต่ทำงานๆ เลิกงานก็ไม่อยากไปไหน ผมอยากอยู่บ้านกับลูกเมีย ถ้าไม่มีงาน ผมตื่นสิบเอ็ดโมง

ไปมาเยอะแล้ว ?
ใช่, พอพัก ผมพักเต็มที่ มีงาน ทำเต็มที่ ผมนอนไม่เป็นเวลา บางทีคนโทรฯ ตามตีหนึ่งตีสอง เราก็ต้องไป ฉะนั้น ตอนพัก อยู่บ้าน ผมไม่อยากไปไหน ขี้เกียจขับรถ เพราะการขับรถคือไปทำงาน น่าเบื่อ มาเชียงราย มาหาลูก การเข้าเมืองเป็นมหากาพย์มาก แค่สิบกว่ากิโลฯ นี่แหละ เพราะเราไม่อยากไหน เบื่อขับรถ รถผมมีไว้ทำงาน ขับต่อเมื่อไปทำงาน เวลาไปซื้อของ เอารถเมีย รถเก๋งประหยัดน้ำมันกว่า คันนี้เปลือง แต่ปลอดภัย ผมชอบอยู่บ้าน อยู่ฟาร์ม ทำโน่นนี่ มันเพลิน สิ่งที่เรารัก เก็บ ทำความสะอาด ตัดหญ้า สูบน้ำใส่ ปรับตรงไหนอีก ประตู เชื่อมใหม่ โครงการเยอะเป็นร้อยล้าน แต่ตังค์มีสิบบาท (หัวเราะ)

เรื่องที่คิดๆ อยู่ อยากทำอะไรบ้าง ในใจ
ฟาร์มอย่างเดียวเลย ไม่คิดอื่นๆ แต่ฟาร์มยังไงก็ต้องทำให้จบ ตอนนี้ยังเหลือรางอาหารวัวที่กลับไปนี้ต้องทำ เหลือสนามเด็กเล่นลูก ต้องรีบเพราะถ้าลูกโตจะไม่ได้เล่นแล้ว บ้านพักลูกค้าสองหลัง และบ้านตัวเองที่เชียงราย ตอนนี้อยู่บ้านแม่ 

เชิงช่าง พอมีฝีมือทำเองได้มั้ย
เชื่อมเหล็กได้ แต่ให้น้องช่วย เขาเก่งกว่า ถ้าไม่มีใครจริงๆ ก็ทำเอง สนามเด็กเล่น ผมทำเอง ได้วิชามาตอนฝึกงาน มันคือความจำเป็น เราจ้างเขาทุกอย่างไม่ไหว อะไรที่จำเป็นต้องจ้าง ยอมจ่ายไป หรือวันที่เราไม่ว่าง ต้องจ้าง ว่าไป บางทีเราต้องไปหาเงินมาจ้างเขา ถ้าเราทำเองหมด มันจม มูลค่าน้อยไป เราไปที่อื่นอาจได้เงินสี่ห้าพัน ทำเองที่บ้านประหยัดค่าแรงช่างไปห้าร้อย มันต่างกัน ฉะนั้น ไปทำนอกบ้านได้เยอะกว่า เหลือเงินอีก ฟาร์มผม หลุมทุกหลุม ผมขุด เสาศาลา ผมขุด อะไรที่ทำเองได้ ทำ งานไม้ ค่าแรงแพง หมดไปเกือบสองหมื่น ศาลา รวมหมดสี่หมื่นห้า คอกแกะ ยกพื้นโครงเหล็ก เสาปูน ต่อไม้สัก จ้างช่างวันละสี่ร้อย สี่วัน จ้างช่างคนเดียว ผมเป็นลูกมือ พื้นไม้ระแนง แม่ยายช่วยบ้าง เมียบ้าง เราไม่รีบว่าต้องเสร็จวันนี้ ค่อยๆ ทำไป ความคิดผมคือเราอย่าไปรีบ จะทำอะไร วางแผนก่อน สมมุติอยากเลี้ยงวัว อีกสองเดือนจะเลี้ยง ทำคอกรอก่อนได้มั้ยตอนนี้ ไม่ใช่เลี้ยงตอนนี้ ทำคอกวันนี้ แบบนั้นหมดเงินเยอะ คอกวัวผมใหญ่ ขยายให้มันอยู่สบาย กว้าง 16 เมตร ยาว 20 เมตร วัวสิบตัว ม้าหนึ่งตัว อยู่ในคอกเดียวกัน

ชื่อฟาร์มอะไร
‘ไร่ลมโชย เชียงราย’ มีป้ายแล้ว เริ่มลงต้นไม้ เดี๋ยวมันโตจะสวย

ณ วัยสามสิบสามตอนนี้ถือว่าอยู่ในช่วงไหนของชีวิต แฮปปี้ หรือเหนื่อย ?
เหนื่อยนะ เราเกิดมาในครอบครัวที่ไม่ร่ำรวย บ้านผมเป็นเกษตรกร รุ่นพ่อแม่เหนื่อยกว่านี้ มือตีนแตกหมด เราโดนสั่งสอนมาให้ทำงานตั้งแต่เล็ก พ่อแม่ใช้ทำงาน รดน้ำผัก ข้าวโพด ถอนหญ้า ปลูกหอม พาทำทุกอย่าง เคี่ยวเข็นจนทำได้หมด เลื่อยไม้ เผาถ่าน เทปูน ฉาบ บางอย่างทำได้ไม่ดี แต่ทำได้ รู้วิธี พวกเครื่องหนัง เข็มขัด ผมก็ทำ ที่ใส่อยู่นี่ก็ทำเอง ตอกหนัง ตอกลาย ทำเอง อะไรที่ทำเองได้ ผมทำ ไถนา ผมทำนาที่บ้าน 9 ไร่ ตั้งแต่เริ่มจนจบทุกกระบวนการ เว้นแต่เกี่ยวอย่างเดียวไม่ได้ทำ ถึงบอกว่ารู้รสชาติ การเป็นชาวนามันเหนื่อย ปลูกผัก สารเคมี ใช้มาทุกอย่าง พ่นยาฆ่าหญ้า ซ่อมท่อประปา รับจ้างถางป่า ไถที่ ทำไร่ทำนา ปิดเทอมเคยไปรับจ้างงานโฮมโปร เขาเอาเด็กไปทำงานเข็นรถส่งของ รายได้ดีนะ สิบวันได้เป็นหมื่น ติ๊ปเยอะ คนรวยทั้งนั้นที่ไปซื้อของ

รู้สึกว่าเหนื่อย ?
ครับ แต่คุ้มค่า เราได้เห็นการเจริญเติบโตของลูก ผมมีลูกเป็นแรงผลักดัน เห็นพัฒนาการของลูก เหมือนเราทำแล้วไม่เสียเปล่า ได้เห็นความสุขของลูก ได้ใช้ชีวิต ผมเลี้ยงลูกแบบปล่อย เมียมีกฎระเบียบกว่า สอนลูกว่าไม่ทำร้ายตัวเอง ไม่ทำร้ายเพื่อน ไม่ทำลายของเล่น ลูกผมล้างจาน ซักผ้าเองแล้วนะ ทอดไข่ดาวได้ กินเองอาบน้ำเองหมด

ในฐานะคนเดินทาง ต้องออกจากบ้านบ่อยๆ ความสัมพันธ์กับภรรยามีปัญหา หรือว่าเข้าใจกันดี ?
ก็ดีนะ ยิ่งมีลูกยิ่งดี เพราะมีลูกเป็นสายใยแห่งรัก เมื่อก่อนตอนเป็นแฟนกันใหม่ๆ หวาน จีบตั้งแต่สมัยเรียน พอเป็นครอบครัวแล้วไม่หวานเท่าไร ไม่บอกรัก สำหรับผม การที่เรารักลูกมากมันแปลว่าเรารักเมียมากเหมือนกัน เราเห็นความทุกข์ทรมานของเมียตอนคลอด เขาคลอดเอง ไม่ได้ผ่า ลูกคนแรก ผมเฝ้าเมีย เขาทำงานโรงแรมที่เชียงใหม่ ช่วงใกล้คลอดพักที่โรงแรม เราไปเฝ้า ตีสี่ น้ำคร่ำแตก ผมขับรถไป รพ. สันทราย กว่าจะได้คลอดบ่ายสาม หมอบอกว่าลูกสาว เราเห็นหน้าลูก ร้องไห้เลย ออก รพ. กลับมาบ้านผมดูแลเมียทุกอย่าง ด้วยความที่เขาเหนื่อย ระบม ปวดแข้งขา ทรมาน ผมเข้าใจคนเป็นแม่ก็ตอนนั้น ผมดูแลเมียทุกอย่าง จะขี้จะเยี่ยวอะไร ผมดูแลหมด ทำให้เรารู้ความหมายของแม่ ผมรักเมียมากก็ตั้งแต่นั้น เลยเป็นที่มาว่าให้เมียเป็นใหญ่ (หัวเราะ) ถ้าเมียบ่น ผมเดินหนี บางทียกมือบอกให้หยุดพูด ถ้ายกมือ เค้าหยุดพูด ก็ไม่มีอะไรมาก บ่นตามประสา ไม่เคยมีเรื่องตบตี 

ที่บอกว่าความฝันคือตื่นเช้ามานั่งมองวัวหน้าบ้าน ทำไมผูกพันกับสัตว์ขนาดนั้น เพราะอะไร
เรามันคนเลี้ยงวัว เรียนจบได้เพราะวัว ช่วงเวลาที่จะใช้เงิน ค่าเทอม แม่ขายวัว ถ้าไม่มีวัว แม่บอกว่าไม่มีปัญญาส่งเอ็งเรียนหรอก เมื่อก่อนที่บ้านมีวังเป็นสิบ ขายจนเหลือสามตัว กว่าจะจบ ด้วยความที่เราเห็นวัวมาตั้งแต่เล็ก ได้สัมผัส ได้เห็นหมอผสมเทียมทำงานแป๊บเดียวได้เงินพันห้า โอ้โฮ เราเป็นเด็ก ได้สิบบาทหรูแล้ว พอมองวัว เราเห็นโอกาสว่ารายได้ดี มันบวกกันหลายอย่างที่ทำให้ชอบ และที่อยู่กับวัว ผูกพัน ตอนเรียนก็ได้ไปอยู่งานฟาร์ม อยู่คอกวัว มันได้บรรยากาศชีวิต ทุกขณะที่อยู่ เราได้ยินเสียงมัน ได้อยู่กับมัน

มีความสุขยังไง ได้อยู่ใกล้สัตว์
ของผม มันต่างจากคนที่มีตังค์เขาซื้อมาเลี้ยง มันมากกว่านั้น คือผมมองเห็นสัตว์ เลี้ยงมัน เดี๋ยวผสมเทียม มีลูก สัตว์ตัวนี้จะไปทิศทางไหน อนาคตอยู่กับเรานานมั้ย มีจินตนาการร่วมกัน พอเลี้ยง เรามาดู ลามมาเรื่องคอก ความเป็นอยู่ ต้องปรับอะไรมั้ย ทำให้คิดตลอดเวลา หยุดไม่ได้ การทำฟาร์มทำให้รู้จักคิดวางแผน ยิ่งไปดูแลฟาร์มชาวบ้านก็ยิ่งได้คิด เฮ้ย ชาวบ้านเขาทำแบบนี้ๆ หลายคนว่าทำไมผมทำคอกใหญ่ ผมไปเห็นมาไง วัวที่แคบๆ จมขี้โคลน ผมถึงทำคอกให้ดีๆ ผมเป็นหมอ ถ้าคนมาเห็นแล้วบอกว่าคอกทุเรศ มันก็เสียใช่มั้ย เป็นอีโก้เหมือนกัน พูดง่ายๆ เพราะคนจะดูถูกได้ว่าวัวหมอยังแบบนี้ จะมีปัญญาไปบอกใครได้ เขาก็ไม่เชื่อเรา อีกอย่าง วัวมันตอบแทนชัดเจน เราก็ทำให้มันดี วัวตัวหนึ่งขายได้หลายหมื่น ต้องทำคอกให้ดี ถ้าวัวอยู่สบาย คนเลี้ยงก็สบายด้วย จัดการง่าย มันเป็นชีวิตและจินตนาการร่วมกัน

คนจำนวนไม่น้อยมองว่าวัวเป็นแค่สัตว์เดรัจฉานชนิดหนึ่ง สำหรับคุณ เห็นด้วยหรือเปล่า หรือมันมีอะไรมากกว่านั้น
มากกว่า พูดง่ายๆ คือมีความรู้สึกผูกพันกับสัตว์ วัว แพะ แกะ ม้า มีชื่อทุกตัว เรียกชื่อมันรู้ ถ้าป่วย ผมรักษาจนกว่ามันจะหาย ถ้าไม่หาย จะขายมันต่อเมื่อเอาซากไปเท่านั้น จะไม่มีการกลัวขาดทุน รักษาจนหยดสุดท้าย ดูแลเต็มที่ หมดเท่าไร ไม่สน เราหวังว่าอนาคตมันจะเลี้ยงเราได้ มีผลผลิตตอบแทน มันคือความหวังครอบครัว

แง่เศรษฐกิจ สัตว์ทำงานให้เราแน่ๆ แล้วแง่ความเป็นเพื่อน เราเป็นคน วัวเป็นสัตว์ มันใกล้ชิดผูกพันกันยังไง
คล้ายๆ ถ้าตัวไหนเชื่อง เราจะรักมันเป็นพิเศษ เดินมาให้เราจับเล่น ในบรรดาสัตว์ทั้งหมด ม้าฉลาดสุด คนขี่ต้องผูกพัน อยู่ดีๆ ไปคร่อม เรียบร้อย ถ้ามันไม่เอาเรา ม้าต้องมีความเป็นจ่าฝูง ผมคุยกับม้าทุกวัน ม้าเป็นสัตว์ที่ต้องทำความคุ้นเคย ถ้ามันไม่ยอม เราขี่ไม่ได้ ต้องใช้การสัมผัส จิตถึงจิต ถ้ารักจริง คุณเลี้ยงได้นาน ไม่รัก อยู่ไม่ได้หรอก ขี้เหม็น เหมือนคน เช็ดขี้เช็ดเยี่ยว มันต้องรักจริงถึงทำได้.

เรื่องและภาพ วรพจน์ พันธุ์พงศ์