เป้าหมายของการสร้าง ‘อนุสรณ์สถานภูพยัคฆ์’ ที่บ้านน้ำรีพัฒนาฯ เมื่อปี 2005 คืออะไร ?
“ไม่ใช่เพื่อการปิกนิก สนุกสนาน มันเป็นวิธีการผสมผสาน ต้องแก้ปัญหาความเดือดร้อนของชาวบ้าน”
‘สหายโค่น’ วิสุทธิ์ แซ่เจียง อดีตสหายชาวพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย มองว่าปัญหาความเดือดร้อนของชาวบ้านอันเกิดจากความเหลื่อมล้ำภายใต้การทำงานของรัฐไทย การผลักดันให้ประชาชนได้รับสัญชาติ เด็กได้รับการศึกษาเล่าเรียน ผู้พิการและผู้สูงอายุได้รับการดูแลเเละเข้าถึงการรักษาพยาบาล เป็นเรื่องพื้นฐานที่ควรจะได้รับการพัฒนาและแก้ไขให้ทั่วถึง
ความไม่เป็นธรรม ความไม่เสมอภาคในสังคมทำให้เขาเลือกเป็น ‘ทหารป่า’
สหายโค่นเกิดและเติบโตในครอบครัวชาวจีนค้าขายที่จังหวัดเพชรบุรี เขาเลือกใช้วัยหนุ่มเป็นทหารป่าถึง 17 ปี
หลัง ‘ประกาศคำสั่ง 66/23’ ผ่านไป คืนเมืองมาประกอบอาชีพค้าขายเสื้อผ้า รองเท้าและของจิปาถะที่ปากน้ำ สมุทรปราการ เขาเดินทางขึ้นลงจังหวัดน่าน-สมุทรปราการ เดือนละหลายครั้ง ทั้งเพื่องานภูพยัคฆ์ และการรักษาพยาบาลตัวเองและลูกชายคนเล็ก
ทัศนะความคิด ชีวิต ประสบการณ์ของเขาเป็นยังไง nan dialogue ชวนอ่านเรื่องของอดีตสหายวัย 78 ปี
ทำไมคุณถึงเข้าร่วมเป็นสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย
มีคนมาเเนะนำ จะสมัครหรือไม่ก็เป็นสิทธิของเรา พอถึงคัดเลือกทหารอายุ 20 ปี ผมเอาเงินสองหมื่นบาทยัดสัสดี พอได้โอกาสผมหนีเข้าป่าไปเป็นทหารป่า มีเป้าหมายเพราะเห็นสังคมไม่ยุติธรรม เอารัดเอาเปรียบ ให้โอกาสคนไม่เสมอกัน คนที่ได้ก็ได้ตลอด เกิดเเรงบันดาลใจว่าเราต้องมีส่วนร่วม พอเป็นยุวชนอยู่ในการต่อสู้แนวหน้าเเล้วถึงสมัครเข้าพรรคคอมมิวนิสต์ฯ
ทำไมถึงตื่นตัวเเละอยากเข้าไปเป็นทหารป่า
มีหนังสือหนังหาด้วย ได้อ่านหนังสือของ กุหลาบ สายประดิษฐ์, ครูครอง จันดาวงศ์ วีรชนสกลนคร, รวม วงศ์พันธุ์, แม็คซิม กอร์กี้, เช เกวารา มีการเคลื่อนไหวของชาวพรรคคอมมิวนิสต์ฯ ลงมาที่เพชรบุรี นครปฐม ราชบุรี สมัยนั้นมาในนามของครูบาอาจารย์ โรงเรียนจีน ผมเป็นนักเรียนเรียนในโรงเรียนจีน รับรู้สัจธรรม มีเพลงมาร์ชกรรมกรชาวนา เพลงมาร์ชปฎิวัติ เป็นคนเพชรบุรี บ้านเดียวกับ สุรยุทธ์ จุลานนท์ อยู่อำเภอเมือง ตลาดทรัพย์สินฯ ท่าราบ ผมโตในตลาดและมีพี่ชายเข้ามาในป่าก่อน พอครูที่โรงเรียนเอามาสอน มันถูกกับจิตใจของเรา ก็เริ่มเข้าใจ ตื่นตัวจากสิ่งที่สัมผัสได้รอบข้าง แยกแยะได้อะไรดี ไม่ดี
ก่อนทำงานในพรรคคอมมิวนิสต์มีการอบรมหรือให้ความรู้มั้ย
มีรถไปส่งที่อีสาน พังโคน อุดรธานี เขาพาเดินไปชายแดนไทยลาว ข้ามน้ำโขงไปเรียนที่เวียดนาม เพราะตอนนั้นเวียดนามมีประสบการณ์ ตีทั้งฝรั่งเศส อเมริกา ผมไปเรียนด้านกองปฏิบัติงานติดอาวุธ หมวดการเมืองการทหารอยู่ที่ฮหว่าบิ่ญ 1 ปี ถ้าการทหารล้วนๆ มีเรียนหลักสูตรดักกง เขาใช้วิชานี้โจมตีอเมริกา ใส่แต่กางเกงใน ใช้ถ่านทาทั้งตัว ไปสำรวจค่ายเขา ป้อมปืนกล เวรยามอยู่ที่ไหน มีหน่วยลาดตระเวนและทุ่นระเบิดหรือเปล่า ไม่ใช้ไฟนะ ไฟฉายใช้ไม่ได้ อาศัยดูท้องฟ้า จับๆ ย่องๆ กันไป
เข้าไปเป็นสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์เเล้วต้องทำอะไรบ้าง
เริ่มต้นจากงานยุวชนสันนิบาตแห่งประเทศไทยก่อน เเล้วถึงสมัครเข้าพรรคคอมมิวนิสต์ฯ มีเพื่อนผมอยู่คนหนึ่งชื่อ ‘สหายสิงห์’ เข้ามาทำงานตั้งเเต่ปี 1966 มาในรูปแบบลูกเลี้ยง ปลอมตัวมาทำงานให้ฟรี นอน แลกข้าวกิน ทำไร่ ทำสวน ปลูกข้าวให้กับเจ้าก๊ก ตำแหน่งคล้ายๆ กับผู้ใหญ่บ้าน ปกครองโดยธรรมชาติของกลุ่มหมู่บ้านเขา บางทีก็รับใช้กำนันราชการ สหายสิงห์สมัครมาเป็นลูกน้องพักอาศัย ทำงานฟรี เพื่อจะได้รับรู้ความไม่เป็นธรรม สิ่งที่เรียกว่าการขูดรีดในชนบท ภาษีเต้านม ภาษีตอไม้ สภาพตอนนั้นชาวบ้านจนมาก ผู้หญิงปิดท่อนล่าง เสื้อไม่มีใส่ ผู้ชายใส่ผ้าเตี่ยว ปิดข้างหน้านิดเดียว บางคนยากจนก็ใช้ใบไม้มาปิด อย่างกับผีตองเหลือ คนลัวะถูกทางการดูถูก ไม่มีสิทธิ์เรียนหนังสือ รักษาพยาบาล ไม่มีถนน ไม่มีไฟฟ้า
เเล้วสหายโค่นมาตอนไหน ?
ปี 1967 ผมไปสบทบกำลังทีหลัง ติดอาวุธโฆษณาเป็นกองปฏิบัติงานเคลื่อนที่ให้การศึกษาชาวบ้าน หลังจากทำไประยะหนึ่ง เเล้วพาวัยรุ่นไปเรียนการเมืองการทหารที่เวียดนาม จีน เพื่อเข้าใจการบ้านการเมืองและพื้นฐานการสู้รบก่อนเป็นผู้หมวด ผู้กองต้องผ่านสู้รบ การซุ่มโจมตี การล้อมปราบ การเข้าตีค่าย เป็นสายที่เราปฏิบัติการได้ค่อนข้างดี ต้องอดทนเวลาไปบ้านชาวบ้าน มีตัวเหลือบริ้นเยอะมาก สารพัดเจอ เวลาไปเดินมีคนพื้นที่นำทาง ไปทำงานมวลชนสัก 7-8 คน มีอาวุธครบ มีเครื่องไม้เครื่องมือรักษาพยาบาลติดกระเป๋า เผื่อบาดเจ็บมียาห้ามเลือด ฉีดยาชาได้
โรงเรียนการเมืองการทหารอยู่ที่ไหนบ้าง
เวียดนามเป็นหลัก ระยะหลังควบคู่กันมีที่ชายแดนไทยลาว แถว A 30 โรงเรียนการเมืองการทหาร ด้านใต้ของจีนติดชายแดนลาว สิบสองปันนา ขุนน่านก็เคยตั้งโรงเรียน ‘จาตุรนต์ ฉายแสง’ ก็เคยเรียน มีเรียนหลายชุด จบไปก็ไปตามหน่วย เรียนพื้นฐาน การใช้อาวุธ การหมอบ การคลาน ท่าทางการใช้อาวุธ ฝึกถอดประกอบอาวุธ ปืนอเมริกา ปืนจีน
ในระหว่างทำงานมีการติดต่อระหว่างจีนหรือเวียดนามมากกว่ากัน
ถ้ายุทธวิธี เขาจะประสานเวียดนามเพราะอยู่หน้าด่านสงคราม ส่วนทฤษฎีการเมืองและหลักการเอาจากจีน เพราะจีนหนักแน่น ยึดมั่นในหลักการดีกว่า พูดตรงๆ ตอนที่เวียดนามไล่อเมริกาไปแล้ว จิตใจกำลังฮึกเฮิม เขาถามพรรคคอมฯ ของไทยว่า เขาจะมาช่วยปลดปล่อยให้ อาทิตย์เดียวถึงกรุงเทพฯ แล้ว จะเอามั้ย ทางฝ่ายนำเห็นว่าทำอย่างนี้มันไม่ดี เหมือนชักศึกเข้าบ้าน พอทำอย่างนี้ เวียดนามก็เล่นงานเรา ตัดการช่วยเหลือ ตัดชายแดน เป็นความฮึกเหิม เขาถล่มอเมริกาเเล้ว ไทยทำไมจะจัดการไม่ได้ ตามเหตุผลเขาก็สมควร แต่คิดเรื่องศักดิ์ศรีแล้ว พรรคเรายึดถือเรื่องศักดิ์ศรีความเป็นไทย บวกกับว่ากองทัพเราอ่อน กองทัพเวียดนามแข็ง ถ้ามาตีแล้วเขาไม่ออกตายเลย
ในพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยมีระบบบังคับบัญชามั้ย
ชาวพรรคไม่ถือพี่ถือน้อง ขนาดไม่ใช่ระดับเดียวกัน ระดับพลรบก็ให้เกียรติมาก เป็นข้อเด่นที่เห็นคนเป็นคน เชื่อในคนเท่ากัน เป็นเรื่องเดียวกับที่พรรคก้าวไกลขับเคลื่อนอยู่ ต้องตรวจสอบได้ บังคับบัญชาด้วยจิตสำนึก มันจะมีระบบตรวจสอบ วิจารณ์ผู้อื่นเเละวิจารณ์ตัวเอง เราทำงานแล้วต้องตรวจสอบมาดูจุดอ่อนถูกผิดและเสนอกับผู้กอง ผู้กองต้องพูดถึงความผิดพลาดของตัวเองในการรบด้วย ตรงนี้แหละมันกินใจนักรบ กินใจระบบประชาธิปไตย ที่เขาบอกว่าพรรคคอมมิวนิสต์ไม่มีประชาธิปไตย มันเป็นการใส่ความ จริงๆ แล้วสมาชิกพรรคยิ่งกว่า ส.ส. ก่อนการเข้าพรรค เขาตรวจสอบตั้ง 5 ปี 10 ปี เขาพูดแล้วทำได้จริง สำหรับประเทศจีนนะ เขาดึงตัวเบ้งๆ เข้าคุกได้ รัฐบาลของประชาชน พรรคเป็นผู้แทนของประชาชนได้คือพรรคก้าวไกล ดูในสภามันมีพรรคไหนบ้างที่เสนอยกเลิก 112 ดูของจริงให้คุณคงอยู่แบบญี่ปุ่น อังกฤษ มีเงินใช้ให้พอเหมาะพอสม อย่ามายุ่งการบ้านการเมืองได้มั้ย ให้ประชาชนทำเอง สังคมคอมมิวนิสต์คือสังคมไร้สมบัติ แต่ให้อยู่มีอยู่มีกิน มีความสุขเท่ากัน
ช่วงอยู่ในป่าเป็นผู้กอง เป็นคนโฆษณามีพูดคำว่า ‘ปฎิวัติ’ บ้างหรือเปล่า
มีพูดเหมือนกัน แต่พูดน้อย หมายถึงการต่อสู้เปลี่ยนแปลงใช่มั้ย เราทำกันจนชินแล้ว เฉยๆ กับคำนี้ ทำอยู่ทุกวัน หนึ่งเริ่มสร้างความเข้าใจให้กับพลรบ มีจิตสำนึกเพื่อเสียสละ เพื่อประชาชนต้องมีความคิดที่ถูกต้อง อบรมทหารให้มีแบบอย่างทางตรง อย่างเหงียน วันโจย กอดลูกระเบิด ระเบิดรถถังได้ จีนก็มีเล๋ยเฟอง ทำเพื่อประโยชน์ของประเทศชาติ ปลูกฝังแต่สิ่งที่ดีๆ ตายแล้วหนักกว่าขุนเขาหรือเบากว่าขนนก สร้างคุณูปการ ปลูกฝังสิ่งเหล่านี้ ให้การศึกษาแนะนำทหารใหม่ การมองโลก ชีวทัศน์ โลกทัศน์
ตอนลงพื้นที่ ต้องเตรียมการยังไงบ้าง
ส่งหน่วยย่อยไปสำรวจ มีผู้ใหญ่กี่คน มีความรู้สึกยังไง กำนันโหดร้ายทารุณ บางที่เราก็ไปจับกำนัน สืบสภาพว่าไม่มีทหารแน่ รู้ชัดว่าไม่มีกองกำลัง โดนเข้าไปแล้ว เขาไม่กล้าสู้แล้ว กรณีโดนยิงที่ขา ผมเป็นผู้กองแล้ว อยู่กองปฏิบัติงานติดอาวุธ โฆษณาจัดตั้งมวลชนในเขตขาว เขตจรยุทธ์ ทหารไปได้ เราไปได้ ส่วนใหญ่เราจะเลี่ยง โดนพวกทหารบ้านนี่แหละยิง โชคดีอยู่ที่นั่น มีช่างคนหนึ่งทำขาเทียมได้ เอาปลอกกระสุนมาทำปลอกขา เขาตัดไม้ใส่ยางรถยนต์ เจาะเข้าไปไม่ให้ดัง ทำเป็นขาสี่เหลี่ยมให้เดินได้ ไม่ได้เต็มตีน แต่ช่วยให้ขึ้นลงดอยได้ง่ายขึ้น อยู่ระยะหนึ่งเราถึงกลับมาใส่ขาเทียม ไม่รู้สึกว่ามันลำบากนัก ทำอะไรได้ปกติ
ในหน่วยพื้นที่ของพรรคฯ มีอะไรบ้างถึงตั้งเป็นเขตได้
เขาเเบ่งเพื่อความสะดวกในการปกครอง ใกล้กัน ก็ตั้งเป็นเขต ระดับจังหวัดมีสองเขต น่านเหนือนำโดยพรรค 638 มีสามเขต ขุนน่าน ภูแว ขุนปัว น่านใต้นำโดย 635 มีบ่อเกลือ ภูฟ้า มีคัดเลือกคนเก่าแก่ไว้ เอาไว้สร้างอำนาจรัฐเป็นคณะกรรมการหมู่บ้าน ตั้งขึ้นมาเพื่อออกกฎหมาย ออกรัฐธรรมนูญ มีออกกฎหมายเองนะ น่านเหนือ น่านใต้ ภูแว ภูพยัคฆ์ ไม่เหมือนกัน
มีอยู่ครั้งหนึ่ง สหายจากอีสานมารักษาพยาบาลผู้เฒ่าผู้แก่ ทำผิดวินัยอย่างร้ายแรง รักสาวคนนี้พอเบื่อไปรักสาวอีกคนหนึ่ง แล้วฆ่าคนเก่าทิ้ง โหดมาก เป็นอย่างนี้พรรคเราก็ส่งปัญหาให้อำนาจรัฐตัดสิน มีชาวบ้านเป็นกรรมการ เขาตัดสินว่ากรณีอย่างนี้ต้องชีวิตแลกชีวิต ให้ทหารหญิงแดงอายุสิบกว่าปี เป็นคนสังหารยิงเป้า ลงโทษอย่างยุติธรรม ไม่มีแบ่งพรรคแบ่งพวก ตั้งอำนาจรัฐเพื่อไม่ขึ้นกับอำนาจทางการ เขต 4 ขุนน่าน (สมัยก่อนเรียกเขต 14 ) เขต 1 ภูแว (ต่อมาเขต 12 ) แบ่งเขตเปลี่ยนเรื่อยๆ เป็นการอำพราง มีเขตขุนปัว เขต 2 เดี๋ยวนี้เป็นแหล่งท่องเที่ยว ด้านตะวันออกของปัว ที่ผมอยู่เขตบ่อเกลือมีกบฎผีบุญที่ห้วยชนิน ก่อนหน้าที่พรรคคอมมิวนิสต์เข้ามาลุกขึ้นสู้ต้องการสิทธิเสรีภาพและการอยู่ดีกินดี แต่แนวทางเขาอ่อนไป ถูกเจ้าหน้าที่ปราบ หลังจากปราบเแล้วเอาไปฆ่าเเละตัดสินให้ติดคุก เราเข้ามาพอดี สมัยชาวบ้านถูกข่มเหงรังแก เปรียบเสมือนรีดเลือดกับปู ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ไม่มีเหลือ
พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยมีศูนย์กลางอยู่ที่เดิมตลอดหรือเปล่า
ศูนย์กลางอยู่ที่ขุนน่าน ทีแรกอยู่อีสาน พื้นที่ไม่มั่นคง เป็นที่มั่นทหาร มีมวลชนสนับสนุน เจ้าหน้าที่รัฐก็เข้าไปได้ ต้องโยกย้าย แต่ฐานที่มั่นต้องมีฐานมวลชนรองรับ พื้นที่มั่นคง มีการลาดตะเวน พอเลิกต่อสู้ที่น่านก็ย้ายไปอยู่ทางชายแดนไทยพม่า เพชรบุรี นครปฐม สามารถติดต่อกับกองกำลังที่เขาเคลื่อนไหวไม่เอาพม่าได้ ‘ธง แจ่มศรี’ ที่มาอยู่ภาคกลาง หลังเลิกการต่อสู้ด้วยอาวุธมีเด็กนักเรียนที่เรียนการเมืองการทหารกลับจีนไม่ได้ ก็กลับมาทางพม่าด้วย ส่วนใหญ่จัดตั้งหลายที่ มีทั้งเปิดเผยและไม่เปิดเผย รู้กันเฉพาะสหายนำ สมัยนี้รู้กันเพราะเปิดเผยได้ ไม่มีผลอะไรแล้ว
ภาคใต้ของประเทศไทยมีการเคลื่อนไหวมั้ย
ภาคใต้เข้มข้นมาก ต้องตีค่ายและยึดเอาอาวุธของข้าศึกมาเป็นของเรา ของภาคใต้เขาแม่นยำ เส้นสายเขาดี มวลชนตื่นตัว เข้าไปก็กวาดปืน สังเกตดูมวลชนตื่นตัวมาก ให้ความร่วมมือกับกองทัพปลดแอกประชาชน ส่วนใหญ่ร้อยทั้งร้อย อีสานก็ตื่นตัวมาก ที่อ่อนคือภาคเหนือ พรรคเราส่งผู้ปฏิบัติงานฝังตัวทำงานมวลชนน้อย ต้องเอาคนที่ราบไปติดอาวุธโฆษณายากหน่อย ถึงเวลานั้นเจ้าหน้าที่ก็ตั้งทหารบ้านแล้ว เป็นหมู่บ้านสีชมพู ทสปช. เป็นสายข่าวติดอาวุธ ช่วยทหารพราน ทหารหลัก ที่ผมโดนก็โดนทหารบ้าน
ทำไมถึงมองว่าพื้นที่ภาคเหนือ ทำงานได้ยาก
มันมีงานหลายส่วน ส่วนที่หนึ่งเป็นงานของพรรค ที่ส่งผู้ปฏิบัติงานมวลชนไปฝังตัว ลำปาง เชียงใหม่ก็มี น่านก็มี แต่น้อย มีผู้กองคนหนึ่งชื่อ ‘ลาวล้ง’ อยู่บ้านก๋ง ท่าวังผา ฝังตัวอยู่ ที่น่านไม่เหมือนทางอีสาน คนรุ่นเก่ารุ่นแก่ ครูครอง จันดาวงศ์ ครูเตียง ศิริขันธ์ เขาอยู่ก่อน มันจึงเข้มแข็ง ภาคเหนืออาศัยองค์กรชาวนา เกษตรกรก็มีบ้าง มันไม่ทั่วถึง คุมไม่ถึงพื้นที่การต่อสู้ด้วยอาวุธ ส่วนใหญ่เป็นกองกำลังติดอาวุธลงไปทำงานเป็นจุดอ่อน ทำให้เจ้าหน้าที่ลงไปตั้งค่ายสกัดพวกเรา
เข้าหมู่บ้าน ชวนเขาเข้าเป็นสมาชิกพรรคฯ หรือชวนทำงานก่อน
ก่อนอื่นต้องทำให้เข้าใจการบ้านการเมืองก่อน แล้วทำไร่ทำสวน ชวนเป็นรายคน รายกลุ่มมีการเจาะจงเฉพาะราย ไปพบครั้งที่หนึ่งกลับมาสรุป คนนี้มีความคิดอย่างไร คนไหนน่าสนใจเราก็เกาะติดให้การศึกษาต่อเนื่อง ทำแบบนี้ไม่ทันใจ จึงหายุทธวิธีใหม่ ใช้วิธีส่งผลกระเทือนด้านกว้างแล้วโฆษณา คือปิดล้อมหมู่บ้านแล้วโฆษณา สกัดหน้าสกัดหลังทุกถนน ที่มีทหารมา แล้วหน่วยประชาสัมพันธ์ก็ไปคุย ระยะหลังเป็นนักเรียน นักศึกษาที่มาจาก 14 ตุลาฯ 6 ตุลาฯ ไปพูดมากกว่า เป็นเวทีของเขาที่ทำงานกับชาวบ้าน ผมไปประชาสัมพันธ์กับหมู่บ้าน ครอบครัวมากกว่า นักศึกษาเข้าไปเสริม ทำให้สนุกคึกคัก เวลาตีค่าย ตีกองหนุน เราเอาเรื่องนักศึกษาไปปลุกระดม นักรบที่ได้ฟังได้ยินข่าว เขาก็สู้ตาย แก้เเค้นแทนสหาย แทนนักศึกษา ช่วงนั้นก็ตีกันหนัก
เหตุการณ์ 14 ตุลาฯ กับ 6 ตุลาฯ ช่วงเวลาไหนนักเรียนนักศึกษาเข้าป่ามากกว่ากัน
6 ตุลาฯ มากกว่า คนละเรื่องเลย เหตุการณ์ 14 ตุลาฯ นี่เป็นความขัดแย้งระหว่างเจ้ากับทหาร ถนอม ประภาส ณรงค์ เขาเกรงว่าพวกนี้จะริดรอนอำนาจของกษัตริย์ เขาจึงใช้นักศึกษาเคลื่อนไหวเต็มที่และให้ประชาธิปไตย 3 ปี 6 ตุลาฯ ตอนนี้ไม่ใช่แบบเดิม เป็นการที่สถาบันสั่งทหารเล่นงานนักศึกษาประชาชน กระแสความคับเเค้น ตอกอก ตอกลิ่ม สารพัด เผานั่งยาง เพราะอย่างนี้ชาวบ้านนักเรียนไม่อยากอยู่ วงดนตรีหลายๆ วง ก็เข้าป่า กวี นักเขียน ตอนนั้นมหาวิทยาลัยทั่วประเทศ ไม่ว่าเชียงใหม่ ขอนแก่น มหิดล ธรรมศาสตร์ ถูกเล่นงานหนัก โหดเหี้ยมทารุณด้วย ให้พระมาพูด ฆ่าคอมมิวนิสต์ไม่บาป เสริมให้คนกล้าจะฆ่าคน
เคยเลื่อนผ่านใน Facebook เจอคำว่า ‘พคท. รักษาพระองค์’ มีหน่วยนี้จริงๆ หรือเปล่า
แยกมาจากพรรคคอมมิวนิสต์นี่แหละ ผู้นำเราความคิดมีสองฝ่าย เขาสรุปบทเรียนมาจากยุคปรีดี พนมยงค์ คณะราษฎร 1932 เอาคนส่วนหนึ่งมารับใช้ พคท.รอ. ไม่ใช่เพิ่งเกิด เพียงเเต่เกิดศัพท์ใหม่ อดีตเขาทำมาแล้ว บทเรียนเอาศัตรูมาเป็นมิตร รับใช้ตัวเอง การปฎิวัติของพรรคคอมมิวนิสต์ มันไม่มีชนชั้น ทุกคนเท่าเทียมกันหมด โจวเอินไหลนะ ฉลาดมาก เอากษัตริย์จีนมาเป็นชาวบ้าน ให้ซักผ้าเอง อาบน้ำเอง แต่ไม่รู้กษัตริย์อาบน้ำเป็นหรือเปล่า มีเหตุการณ์ ตอนนั้นผมเป็นหัวหน้าชมรมมิตรสัมพันธ์ ไปเยี่ยมผู้เฒ่าผู้เเก่อายุ 100 ปีบวกลบ ไปเจอเมียผู้นำท่านหนึ่ง บอกว่าอย่าไปวิจารณ์สถาบัน จะได้รับเงินห้าสิบล้าน กรณีนี้ ลุงธง แจ่มศรี ก็ได้รับการทาบทามเหมือนกัน เเต่เขาไม่เอา อุดมการณ์หนักแน่น นโยบายของพรรคกำหนดชัดว่าศัตรูของแผ่นดินที่ขัดขวางความเจริญก้าวหน้าของสังคมคือศักดินา หมายถึงเจ้า สองคือขุนศึก ช่วงหลังเป็นอเมริกา ตัวที่มาแทนคือเจ้าสัว เป็นทุนผูกขาดที่ทำให้เกิดการปฎิวัติ ทหารก็ไม่กล้าทำอะไรเขา ผูกขาดไปเลย ประชาชนทำไม่ได้ สิ่งนี้เป็นอุปสรรคขัดขวางสังคมไทย
ตอนอยู่ในป่ามีการติดตามข่าวสารอย่างต่อเนื่องหรือ ?
มีวิทยุทรานซิสเตอร์ เปิดวิทยุคลื่นยาว ฟังได้ ฟัง BBC สถานีวิทยุปักกิ่ง สบท. สถานีวิทยุประเทศไทย เสียงประชาชนแห่งประเทศไทยที่ปักกิ่ง ฟังของต่างประเทศมากกว่าเพราะมันสากล ไม่มีคำว่าตกข่าว นานๆ ที องค์กรฝ่ายนำ มีหนังสืออะไรมา เขาส่งเมล์ส่งตรง ข่าวสารทางการ เขามีหน่วยเคาะเป็นรหัส เเล้วค่อยมาแปลเป็นภาษาไทย ข้อมูลข่าวสารเป็นหัวใจของการดำรงชีวิต ถ้าคุณไม่เข้าใจข่าวสาร คุณจะโดนเขาจูงจมูกง่ายๆ หลงทางได้ เสพข่าวเผด็จการไม่ถูกต้อง จะติดความคิดทางนั้น เสพข่าวที่ถูกต้องจะไปถูกทาง มาร์กแห่งเยอรมันเขาพูดไว้ ทำให้ชนชั้นนายทุนกลัวมาก โลกนี้ทำไมมีการแบ่งขั้ว จะเปลี่ยนแปลงโลกต้องเปลี่ยนแปลงตัวเองก่อน ถูกต้องสอดคล้องกับโลก
ออกมาจากป่าเเล้วแล้วยังติดต่อกับพรรคคอมมิวนิสต์ฯ อยู่มั้ย
ไม่มีแล้ว ใช้จิตสำนึกการเป็นสมาชิกพรรค พรรคก็คือพรรค สมาชิกพรรคก็คือตัวแทนของพรรค สิ่งที่เราทำก็คือแก้ปัญหาความเดือดร้อนของชาวบ้าน มีอันหนึ่งตั้งใจจะทำให้สำเร็จก่อนสิ้นชีวิตคือเพาะผู้รับช่วง หาคนดูแลงานต่อเรื่องภูพยัคฆ์ คัดเลือกทายาท ดูแลเนื้อหา หาวิทยากรมาอบรม เพื่อให้เป็นเรื่องเป็นราว ทุกวันนี้ที่เราทำกันด้านกว้างๆ จับอะไรไม่ได้ ไม่มีแก่น ภูพยัคฆ์เป็นจุดที่ช่วยเหลืออดีตสหายที่ยังอยู่ในป่าเขา อดีตเราผ่านการทำงานหลายอย่าง อาศัยมิตรสหายเราที่ดำรงตำแหน่งสูงๆ เงินที่ผลักดันภูพยัคฆ์เงินด้านพัฒนาวัฒนธรรมท้องถิ่น ได้มาช่วงสมัยจาตุรนต์เป็นรัฐมนตรี ผมต้องไปน่านเดือนละ 3 ครั้ง เพื่อไปตามงบ งบเกินแสนมันต้องประกาศที่สถานีภาคที่ลำปาง โยนกันไปโยนกันมาระหว่าง อบจ. เขาผลัดไปเรื่อยๆ วาระสุดท้ายเราสร้างแนวร่วมกับป่าไม้
เริ่มทำยังไงบ้าง เพื่อขับเคลื่อนเรื่องอนุสรณ์สถานภูพยัคฆ์
มีการพูดคุยกันว่า มิตรสหายเรานี่ทั้งในเมืองทั้งนักศึกษา คนในพื้นที่ มีคนเสียชีวิตไปจำนวนมาก คุณงามความดีเหล่านี้เราจะทำยังไง เราน่าจะมีอะไรรำลึกเขาดีมั้ย สร้างอนุสรณ์ ตอนนั้นมีหลายจุดทำแล้ว อีสานกลาง ภูพานทำแล้ว เราจึงขึ้นมาสำรวจ ‘ผู้กองแหลม’ กองทัพหลักสู้รบของจังหวัดน่าน (ลูกชายของอุดม ศรีสุวรรณ) เขาชี้มาว่าถ้าอยากรู้สภาพจังหวัดน่าน ต้องถามสหายโค่น พอดีผมซื้อรถ ปี 1997 เข้าปี 2002 ก็เริ่มลุย ช่วงที่ติดตามงบประมาณ ต้องขับรถจากกรุงเทพฯ ไปน่าน 2-3 ครั้งต่อเดือน มีคู่หูเปลี่ยนกันขับ ผมเสียรถโฟร์วีลไปหนึ่งคัน ไปสถานี 708 ยอดสูงสุดบ้านลุงคำตัน ตอนนั้นมันเป็นลูกรัง ฝนตกเรื่อยๆ จนลูกหมากพัง รถผมเป็นคันแรกที่ไปถึง เปิดอนุสรณ์สถานปี 2005 สิ่งที่ได้มาไม่ใช่การสร้างอนุสาวรีย์อย่างเดียว แก้ปัญหาความเดือดร้อนเขาด้วย คือเป้าหมายจริงๆ มีชาวบ้านปลูกขิง ลิ้นจี่ เวลาผลผลิตปลูกออกมา เขาทำด้านนี้เก่ง พอจะเอาลงมาขาย พวก ตชด. ทหารพรานรื้อค้นจนช้ำ เราพบกับรองเลขารหัสของพระราชินี เลยเล่าเรื่องนี้ เเละพบ เสธ. ตี๋ เป็นแม่ทัพจังหวัดน่าน เราเลยบอกเขา ชาวบ้านทำไร่ทำสวน เขาเดือดร้อน คุณไปรื้อไปค้น อย่าสร้างเงื่อนไข ให้คนต้องต่อสู้ด้วยอาวุธอีก ที่ไหนมีการกดขี่ ที่นั่นมีการต่อสู้ เหมือนเราต้มน้ำ ไฟยิ่งเเรงยิ่งเดือด น้ำยิ่งพุ่ง
มีใครบ้างที่ขับเคลื่อน
มี ‘ภราดร’ อยู่อีกคน เป็นอิสลาม คนใต้เมื่อก่อนเป็นหมอ หัวจิตหัวใจเหมือนกัน เป็นชาวพรรค ทุกวันนี้ยังทำงานอยู่ สลายพวก กปปส. เพราะหลงทาง คุณเดินขบวนยังไงจนเผด็จการทหารยึดครอง แปดปีไม่มีอะไรก้าวหน้าเลย ชาวพรรคก็เชื่อถือผม เชื่อภราดร คุณพูดมาผมทำ ภราดรอายุอ่อนกว่าผมนิดหน่อย ยังแข็งแรง ตอนนี้รุ่นบุกเบิกเหลือน้อยแล้ว
ไปเป็นทหารป่าช่วงปี 1966/1967 ออกจากป่ามาปีไหน
นโยบาย 66/23 ให้ถือว่าเป็นคนไทยที่ออกมาร่วมกันพัฒนา มีคนไปที่ประเทศจีนไปหาประธานเหมาบอกว่า คอมมิวนิสต์อย่าไปฆ่าเขานะ ไม่งั้นตายหนึ่งเกิดแสนนะ เขาก็เลยอ่อนข้อ ผ่อนปรน เปลี่ยนจากการทหารเป็นการเมืองนำการทหาร บวกกับจีนอยากเปลี่ยนแปลงในเรื่องของสากล ชาวโลกไม่นิยมสงครามแล้ว เท่าที่สังเกตประเทศจีน เปลี่ยนจากส่งกำลังอาวุธเป็นการพัฒนาตัวเอง ประมาณปี 1983 ผมเข้าเมืองมาเฉยๆ ไม่ได้มอบตัว ไปที่เพชรบุรีขอคัดสำเนาบัตรประชาชน ทำบัตร เราก็มาค้าขาย อายุ 39 เกือบ 40 แล้ว
ตอนนี้ยังใช้ปืนได้อยู่มั้ย
ใช้เป็น ไม่ลืม เปรียบเสมือนคนพายเรือ ถ้าเคยพายเรือ ทิ้งไว้กี่ปีก็ยังไปได้ แต่แฟนผมเก่งกว่า แม่นกว่า ทุกปีงานวัดมาฝึกยิงทุกปี เข้าแปดนัดสิบนัด ปืนทหาร ปืนตำรวจ ผู้หญิงใจเย็น เวลาจะยิงต้องกลั้นหายใจนิดหน่อย ไปยิงแต่ละครั้ง ทหารตำรวจบอกคนนี้คบเป็นแฟนไม่ได้ ตะวันเป็นคนบ้านห้วยลอย ตอนอยู่ป่าเป็นพยาบาล ไปทางสมุนไพร ไปอีสาน ไปชายเเดนม้งลัวะ เอาแต่พันธุ์ผัก
เจอกันตั้งเเต่อยู่ในป่า ?
เราศรัทธาเพราะเขาแกร่ง และพ่อเป็นประธานอำนาจรัฐเขตสาม ค่อนข้างก้าวหน้า เคยได้รับการอบรมที่ A30 ความคิดจิตใจไปทางพ่อหมด เรารู้สึกว่าคนนี้น่าจะช่วยเราได้
ปกติสหายมีคนรักได้ใช่มั้ย
เขาไม่ห้าม แต่ว่าทำให้ถูกกาลเทศะ ไม่ไปลวนลาม ติดตามกันไปทำงานกันไป ถึงระยะเวลาที่เหมาะสม แล้วเสนอองค์กรนำว่าเราสองคนชอบกันนะ ให้เขาช่วยจัดงาน ที่ยากคือพวกไปล่วงเกิน เขาจะไม่อนุญาต
งานแต่งงานในพรรคเป็นยังไงบ้าง
ก็ดีครับ ชาวบ้านก็มาร่วม ญาติพี่น้องทางแม่ตะวัน ทางน้องชาย มีไก่ก็เอาไก่มา เอาหมูที่เขาเลี้ยงมาเลี้ยงแขกด้วย เรียบง่ายแบบไม่ถือสาอะไร
ทำไมต้องมาค้าขายที่สมุทรปราการ
เกี่ยวกับอาชีพ บ้านผมอยู่เพชรบุรี ตอนนั้นเศรษฐกิจพออยู่ได้ เด็กๆ เคยค้าขาย มีเงิน 3,000-5,000 บาท เราไปเอาของโบ๊เบ๊ ประตูน้ำ ขายของแบกับดินก่อน พอได้ เลยเอาแผงเปิดหน้าร้าน ขยายไปสามสี่แผง ขยายเยอะ หมดเยอะ เป้าหมายเอาหลานจากน่านมาฝึกงาน มีเป็น 10-20 คน แต่สำเร็จไป 3 คน ตั้งตัวได้ มีรถมีบ้าน เลี้ยงครอบครัว เปลี่ยนวิธีใหม่ เอาเด็กมาเรียนดีกว่า เอาเด็กมา 5 คน จบปริญญาไป 3 คน
ฝึกงานในร้านทำอะไรบ้าง
ไม่มีอะไร ช่วยหิ้วของ จัดร้าน เมื่อก่อนขายแต่รองเท้า Nike, Reebox, Adidas ขายรองเท้าทั่วไปๆ เหนื่อย ต้องสต็อกของเยอะ เลยเปลี่ยนเป็นเสื้อผ้า ตอนนี้ลดแผงจากสามสี่แผง เหลือแผงเดียว ช่วยกันดูแล พออยู่ได้ ลูกๆ มีครอบครัวก็เลี้ยงครอบครัวไป
มีลูกกี่คน
สองคน คนโตจบปริญญาตรีที่มหานคร ทำออนไลน์อาหารเสริม คนเล็กเคมีในสมองไม่สมดุล มีปัญหาดูแลตัวเองไม่ได้ ต้องให้ยา พาไปอยู่ที่ห้วยลอยไม่ยอมอยู่ เพราะเซเว่นฯ ไม่มี ห้างไม่มี ไม่มีรถนั่ง อยู่ไม่ได้ อยู่ปีกว่าที่ห้วยลอย หนีกลับ เห็นว่าตอนหลังร่างกายไม่ไหว ไม่กินยา เราเลยต้องกลับมาอยู่กับลูก
ทุกวันนี้เข้ารับการรักษาพยาบาลที่ไหน
สมุทรปราการ คงจะใช้บ้านห้วยลอยเป็นที่พักผ่อนมากกว่า ครึ่งเดือน เดือนหนึ่ง ไปหาหมอที่บ่อเกลือเราใช้เงิน 1,000 บาท ไปน่านไปกลับ 2,000 อยู่สมุทรปราการ นั่งแท็กซี่ร้อยเดียว มอไซค์ 30 บาท เซเว่นฯ ก็มี ตลาดก็เข้า คิดว่าต้องอยู่ที่นี่
ตั้งเเต่ใช้ชีวิตมา คิดเห็นอย่างไรกับการเลือกตั้งและพรรคการเมือง
มันอยู่ในระบบ เราก็เลือกพรรคที่ดีที่สุด ส่วนใหญ่เป็นพรรคชนชั้นนายทุนทั้งนั้นแหละ แต่เราไม่ชอบพรรคตอแหล อย่างภูมิใจไทย ไม่รู้ว่าประชาธิปัตย์จะสูญพันธุ์หรือเปล่า อย่างคนเขาเกรงใจ ดูๆ แล้วไม่รู้ปีนี้จะเหลือกี่คนเราพยายามเลือกพรรคที่ดีที่สุด ที่ผ่านมาก็เพื่อไทย เขารู้จักทำ เราค้าขาย สัมผัสได้ พอเขาขึ้นมาอะไรก็ดี นักลงทุนเข้ามา คนงานก็มีงานทำ เราก็พลอยมีเงิน
เเล้วรู้สึกอย่างไรกับสถานการณ์การเมืองไทยหลังปี 2014
ชินแล้ว รัฐเผด็จการก็แบบนี้ กฎหมายก็อยู่ในมือเขา ปปช. ศาลเขาจะทำอะไรก็ได้ ที่ผ่านมาคุมได้สองอย่างคุมการบริหารกับสภา แต่องค์กรอิสระ ศาลเขาคุมไม่ได้ ตามใจฉัน อยู่ๆ คิดจะแก้กฎหมายก็แก้ ไม่มีอะไรเหลือแล้วในแผ่นดิน ประกาศให้ชาวโลกรับรู้ว่าปกครองประชาธิปไตย แต่เนื้อในไม่ใช่ เปรียบเทียบแขวนหัวเเพะ แต่ขายเนื้อหมา สุภาษิตของคนจีน การเลือกตั้งพยายามให้ถล่มทลายแลนด์สไลด์ ไม่งั้นลูกหลานจะลำบาก เขาคงรู้แล้วละ ทุกวันนี้เขาไม่มีอนาคต ไม่งั้นคงไม่ต่อกรกับระบอบประยุทธ์หรอก ชื่นชมนักเรียนนักศึกษาที่ต่อสู้
ภูมิใจที่เขามาสืบทอดพวกเรา ปีนี้ย่าง 78 จะอยู่ได้อีกนานเท่าไร พยายามคุยกับคนรุ่นใหม่มากๆ คุยเท่าที่คุยได้.
เรื่องและภาพ ซัน แสงดาว
